Nhận diện những thủ đoạn lừa đảo qua sàn thương mại điện tử

Theo cơ quan Công an, tình trạng các đối tượng lợi dụng không gian mạng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật thông qua các sàn thương mại điện tử đang diễn ra khá phổ biến. Điều này tác động và ảnh hưởng xấu đến lòng tin của người tiêu dùng đối với hoạt động thương mại điện tử.

Trong đó, 3 thủ đoạn được các đối tượng sử dụng nhiều nhất là:

Thứ nhất, các đối tượng lập tài khoản người bán với thông tin giả trên sàn thương mại điện tử, sau đó giả mạo các cửa hàng, công ty kinh doanh trên thực tế để tạo lòng tin cho khách hàng; đăng bán các sản phẩm có mức giá rẻ hơn giá niêm yết từ 3 - 4 lần, cùng với đó là những dòng mô tả như "giảm giá sốc", "thanh lý xả kho", những mặt hàng này đều có giá trị cao, nhỏ gọn, dễ có hàng giả, hàng nhái như đồ điện tử, điện thoại…

Khi người mua đặt đơn hàng, các đối tượng sẽ được sàn thương mại điện tử cung cấp thông tin cá nhân của người mua và sử dụng các phương thức liên lạc như: Zalo, Facebook để chủ động liên lạc, dụ dỗ mua các mã giảm giá (voucher) để giao dịch trực tuyến không thông qua sàn với mức giá thấp hơn mức giá đang niêm yết. Sau khi người bị hại chuyển khoản thanh toán, các đối tượng chặn liên lạc hoặc gửi bưu kiện trong đó có các vật phẩm không giá trị.

Thứ hai, các đối tượng cài đặt đơn hàng ở trạng thái treo hoặc hủy đơn hàng nhưng vẫn tạo đơn vận chuyển của các công ty vận chuyển đến địa chỉ người mua. Khi đó đối tượng tráo hàng, thay đổi hàng thật bằng các mặt hàng giả, hàng nhái hoặc vật phẩm không có giá trị. Người bị hại sử dụng phương thức thanh toán trả trước và không kiểm tra sản phẩm khi nhận hàng hoặc lầm tưởng đây là sản phẩm mình đặt mua trên sàn nên vẫn tiến hành thanh toán tiền bình thường khi nhận hàng.

Do việc giao dịch của người bị hại ngoài phạm vi của các sàn thương mại điện tử nên không được đảm bảo quyền lợi đổi trả, hoàn tiền sản phẩm vì hệ thống các sàn không ghi nhận bất kỳ giao dịch mua hàng hay xác định người dùng bị thiệt hại.

Thứ ba, các đối tượng tự nhận là nhân viên của các sàn hỗ trợ về việc đổi trả về đơn hàng mà khách hàng đã đặt trên các sàn trước đó. Lợi dụng nhu cầu phát sinh đổi trả, các đối tượng sẽ hứa thu hồi và hoàn tiền, đền tiền gấp 3 lần, sau đó lừa bạn bấm vào link lừa đảo và yêu cầu người bị hại cung cấp thông tin cá nhân như: Số điện thoại, tên định danh, chi tiết thông tin thẻ tín dụng/tài khoản ngân hàng (bao gồm cả mật khẩu và/hoặc OTP) để chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng.

Các đối tượng gửi tin nhắn, thực hiện cuộc gọi với nội dung "Bạn được nhận một phần quà vì bạn là khách hàng may mắn trúng thưởng của chương trình nào đó" hoặc "Bạn là khách hàng thân thiết"… Các đối tượng này sẽ yêu cầu người bị hại phải trả thêm phí vận chuyển hoặc phí hỗ trợ.

Sau đó, các đối tượng sẽ gửi tin nhắn đến người bị hại hoặc đăng tin tuyển dụng trên các trang thông tin trôi nổi bằng các giả mạo là nhân viên, nhân sự cấp cao của các sàn yhương mại điện tử để lừa đảo tuyển dụng bằng các lời chào mời như "có thể dễ dàng kiếm tiền bằng điện thoại di động". Nội dung tin nhắn yêu cầu bị hại kết bạn trên ứng dụng thông tin khác nhằm trục lợi thông tin cá nhân cũng như mục đích không tốt khác.

Thời gian qua, mặc dù đã có nhiều cảnh báo từ phía cơ quan Công an, cũng như từ các sàn thương mại điện tử lớn tại Việt Nam, nhưng vẫn có không ít người do thiếu hiểu biết đã bị các đối tượng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ hơn, kể từ khi xuất hiện đại dịch Covid-19. Cùng với đó là các thủ đoạn lừa đảo, mặt trái phát sinh. Do đó, bên cạnh sự vào cuộc của cơ quan chức năng, người tiêu dùng cũng cần thận trọng trước những lời mời chào "có cánh" để tránh rủi ro.

Minh Phương