Áp lực về tỷ giá, xuất khẩu phân bón vẫn “lội ngược dòng”

Tỷ giá biến động mạnh trong mấy tháng gần đây khiến doanh nghiệp gánh chịu hậu quả nặng nề do chi phí tăng thêm. Cùng với đó, nhiều doanh nghiệp còn phải đối mặt thêm những khó khăn từ thanh khoản và lãi suất. Tuy nhiên, ngành phân bón đang lội ngược dòng với các con số xuất khẩu tăng mạnh.

Tại đối thoại chuyên đề: “Điều hành tỷ giá USD/VND: Ổn định kinh tế vĩ mô”, ông Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam cho rằng, về tầm vĩ mô, điều hành của Chính phủ cũng như của Ngân hàng Trung ương về vấn đề tỷ giá năm 2022 là thành công so với các năm trước. Mục tiêu đề ra để kiềm chế lạm phát về cơ bản đã thành công, tỷ lệ lạm phát của Việt Nam khá thấp so với thế giới.

Về lĩnh vực phân bón, việc điều hành tỷ giá của Ngân hàng Trung ương có tác động 2 mặt. Thứ nhất, phân bón là một ngành sản xuất phụ thuộc đầu vào là một số nguyên vật liệu nhập khẩu. Giá đầu vào cho sản xuất phân bón bị tăng lên. Giá đầu vào tăng, đồng nghĩa với giá thành sản xuất tăng, tác động trực tiếp tới giá thành sản xuất nông nghiệp, khiến giá thành sản xuất nông nghiệp cũng bị tăng theo.

Ngành nông nghiệp đang có chuyển biến theo cơ cấu phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, bền vững, thì cơ cấu sử dụng phân bón sẽ có sự thay đổi. (Ảnh minh họa: HND Đan Phượng)

Tuy nhiên, điều đáng mừng là nông nghiệp đã xuất siêu trong năm 2022 và khả năng đạt mục tiêu xuất khẩu 50 tỷ USD năm 2022 là hiện thực. Bên cạnh đó, việc điều hành tỷ giá không tác động mạnh lắm tới lĩnh vực phân bón.

Năm 2022, mực tiêu xuất khẩu xuất khẩu 1,7 triệu tấn phân bón, với giá trị trên 1,5 tỷ USD sẽ trở thành hiện thực, thậm chí, Hiệp hội còn kiến nghị cho tăng xuất khẩu phân bón, bởi lý do sản lượng sản xuất trong nước đã vượt cầu trong nước. “Thậm chí chúng tôi cũng kiến nghị sửa đổi về thuế để làm sao giảm giá phân bón cho người nông dân”, ông Nguyễn Trí Ngọc cho biết.

Dư địa cho xuất khẩu cho ngành phân bón còn dư địa rất lớn. Sản xuất phân bón trong nước hiện nay đã đạt xấp xỉ 30 triệu tấn, mà khả năng ngành nông nghiệp sử dụng khoảng 11 triệu tấn. Như vậy, sản lượng dư thừa rất cần khuyến khích để xuất khẩu.

Tuy nhiên, ngành nông nghiệp đang có chuyển biến theo cơ cấu phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, bền vững, thì cơ cấu sử dụng phân bón đã có sự thay đổi, đồng nghĩa với việc, trong 30 triệu tấn phân bón có những loại đã dư thừa sẽ tiếp tục dư thừa, có những loại cần tiếp tục sản xuất để phục vụ nhu cầu phát triển xanh, sạch, bền vững.

Chia sẻ về ảnh hưởng của việc điều hành tỷ giá vừa qua, Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón cho rằng, tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát là cần thiết, nhưng tăng trong điều kiện như năm nay, với tốc độ như năm nay thì e ngại rằng đang có tác động ngược lại đối với phục hồi kinh tế sau đại dịch.

“Đối với các doanh nghiệp nông nghiệp hầu hết là nhỏ và vừa, tiếp cận với các nguồn vốn cực kỳ khó khăn, nhất là vốn phục hồi kinh tế. Chúng tôi được biết có những doanh nghiệp đi vay nóng để xử lý những vấn đề tiền lương, vấn đề sản xuất là điều vô cùng khó khăn đối với doanh nghiệp.

Chúng tôi kiến nghị Chính phủ và Ngân hàng Trung ương cần xem xét điều chỉnh lãi suất. Mục tiêu của chúng ta là kiềm chế lạm phát, mặc dù đã thành công, nhưng nếu tiếp tục với cơ chế lãi suất như hiện nay là đang làm khó cho các doanh nghiệp. Mục tiêu của chúng ta là phục hồi kinh tế, muốn phục hồi kinh tế thì phải tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận với nguồn vốn”, ông Nguyễn Trí Ngọc nhấn mạnh.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trong tháng 10, xuất khẩu phân bón đạt 160 nghìn tấn, tương đương 87 triệu USD. Tính chung trong 10 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu phân bón đạt gần 1,5 triệu tấn với kim ngạch gần 973 triệu USD, tăng 45,5% về lượng và gấp gần 2,6 lần về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2021. Theo số liệu này, sau 10 tháng đầu năm kim ngạch xuất khẩu phân bón đã vượt 73% kết quả xuất khẩu của cả năm 2021 với 559 triệu USD.

Bảo Thoa