Viên ngọc xanh giữa thung lũng Bắc Sơn

Theo vietnamplus, làng Quỳnh Sơn nằm trọn trong thung lũng Bắc Sơn xanh mướt, được bao bọc bởi những dãy núi đá vôi hùng vĩ là nơi lưu giữ gần như nguyên vẹn cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ cùng kiến trúc truyền thống của người Tày. Toàn bộ làng gồm hơn 400 ngôi nhà sàn cổ san sát, đều quay mặt về hướng Nam - hướng được đồng bào Tày tin là mang đến may mắn và tài lộc. Những mái nhà lợp ngói âm dương, khung gỗ làm từ các loại gỗ quý như nghiến, lim, đinh… tạo nên nét cổ kính hòa quyện cùng màu xanh của núi rừng và cánh đồng lúa trải dài.

Toàn cảnh Làng Du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn

Từ trên cao nhìn xuống, Quỳnh Sơn hiện lên như một bức tranh thủy mặc sống động: ruộng lúa vàng óng uốn quanh dòng sông mềm mại, những mái nhà nép mình bên núi, tạo nên khung cảnh bình yên đến lạ thường.

Không chỉ hấp dẫn bởi cảnh sắc thiên nhiên, Quỳnh Sơn còn là “bảo tàng sống” của văn hóa Tày. 100% người dân trong làng là người Tày, phần lớn mang họ Dương – một biểu tượng cho tính cộng đồng gắn bó bền chặt. Du khách khi đến đây sẽ được trải nghiệm không gian văn hóa truyền thống qua các làn hát then, đàn tính, tham gia các nghi lễ dân gian, hay học cách làm bánh chưng Tày, bánh dày lá ngải, rượu ngô men lá - những đặc sản mang đậm hồn cốt núi rừng Đông Bắc.

Vào ngày 12 và 13 tháng Giêng âm lịch, làng rộn ràng với lễ hội Lồng Tồng – lễ hội xuống đồng lớn nhất trong năm, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Tại đây, du khách không chỉ được hòa mình vào các trò chơi dân gian như ném còn, đánh đu, cờ tiên… mà còn được sống trong không khí hội làng náo nhiệt, gần gũi và đầy cảm xúc.

Du lịch cộng đồng: Kết nối văn hóa - bảo tồn tự nhiên - nâng cao sinh kế

Một trong những điểm sáng lớn nhất của Quỳnh Sơn chính là mô hình du lịch cộng đồng gắn với phát triển bền vững. Tỉnh Lạng Sơn và chính quyền địa phương đã chú trọng quy hoạch du lịch theo hướng “xanh” bằng cách hạn chế rác thải nhựa, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, tăng diện tích cây xanh, đồng thời cải thiện hệ thống nước sạch, nhà vệ sinh đạt chuẩn, nhằm nâng cao trải nghiệm cho du khách mà không đánh đổi sự trong lành của môi trường.

Cộng đồng dân cư cũng được nâng cao năng lực thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng phục vụ du lịch, vệ sinh an toàn thực phẩm, quản lý homestay, đảm bảo du lịch không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn thúc đẩy sự phát triển toàn diện của người dân địa phương. Nhiều mô hình sinh kế tại chỗ đã được hình thành như homestay truyền thống, trải nghiệm nông nghiệp, nghề thủ công, tạo việc làm ổn định và khuyến khích sự tham gia tích cực của phụ nữ và thanh niên.

Trải nghiệm du lịch xanh đầy ấn tượng

Du khách đến Quỳnh Sơn không chỉ được thưởng thức cảnh đẹp hay ẩm thực độc đáo, mà còn có thể tham gia hàng loạt hoạt động gắn với thiên nhiên và văn hóa. Đi bộ, đạp xe quanh làng, khám phá những cánh đồng lúa như thảm lụa vàng óng, hoặc leo núi Nà Lay - nơi cao gần 700m với 1.200 bậc đá, là điểm ngắm bình minh và săn mây lý tưởng.

Không thể không nhắc đến hang Keeng Tao - một hang động còn giữ nguyên nét hoang sơ, với dòng suối Mỏ Mắm trong vắt chảy xuyên lòng núi. Những ai yêu thích khám phá thiên nhiên sẽ dễ dàng bị mê hoặc bởi vẻ đẹp tự nhiên và yên bình của nơi đây.

Theo Cục Du lịch Việt Nam, Giải thưởng “Làng Du lịch tốt nhất” do UN Tourism khởi xướng là sáng kiến toàn cầu nhằm tôn vinh các điểm đến nông thôn có thành tích xuất sắc trong bảo tồn văn hóa, thiên nhiên, phát triển du lịch bền vững và nâng cao sinh kế cho cộng đồng. Danh hiệu được xét chọn dựa trên hệ thống tiêu chí nghiêm ngặt về quản trị, sáng tạo, bền vững, môi trường và đóng góp cho các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc, trở thành chuẩn mực quốc tế cho các mô hình du lịch cộng đồng chất lượng cao.

Trong những năm qua, tỉnh Lạng Sơn chú trọng xây dựng thương hiệu Làng Du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn như một điểm đến du lịch cộng đồng phát triển theo hướng xanh và bền vững. Địa phương tập trung cải thiện hạ tầng gắn với bảo vệ môi trường, quy hoạch hệ thống thu gom và xử lý rác thải, hạn chế nhựa dùng một lần, tăng không gian cây xanh, cải thiện nguồn nước sạch và nhà vệ sinh đạt chuẩn phục vụ du khách. Song song với đó là bảo tồn cảnh quan và kiến trúc truyền thống, sử dụng vật liệu tự nhiên, thân thiện môi trường, kết hợp kiểm soát lượng khách phù hợp để bảo đảm cân bằng sinh thái.

Cộng đồng dân cư được nâng cao năng lực thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng đón tiếp, quản lý dịch vụ, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường và ứng xử văn minh du lịch.

Thành công của Làng Du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn không chỉ là niềm tự hào của cộng đồng địa phương mà còn là dấu ấn quan trọng trong hành trình khẳng định thương hiệu du lịch Lạng Sơn trên bản đồ thế giới. Giải thưởng không chỉ tôn vinh nỗ lực của cộng đồng trong bảo tồn văn hóa, gìn giữ tài nguyên và phát triển sinh kế bền vững, mà còn lan tỏa mô hình du lịch cộng đồng thành công của Việt Nam ra thế giới, mở ra cơ hội hợp tác, xúc tiến và thu hút đầu tư mới cho ngành du lịch của tỉnh.

Việc được UN Tourism công nhận là “Làng Du lịch tốt nhất thế giới 2025” không chỉ là thành quả của cộng đồng Quỳnh Sơn mà còn là minh chứng cho hướng đi đúng đắn của du lịch Việt Nam - lấy cộng đồng làm trung tâm, văn hóa làm nền tảng, môi trường làm cốt lõi.

Danh hiệu này giúp Quỳnh Sơn trở thành đại diện tiêu biểu cho mô hình du lịch nông thôn bền vững, góp phần đưa hình ảnh Việt Nam vươn xa trên bản đồ du lịch quốc tế. Đồng thời, đây cũng là động lực để các địa phương khác học hỏi, áp dụng mô hình du lịch xanh, du lịch có trách nhiệm - vì sự phát triển cân bằng và lâu dài.

Trong hành trình phát triển du lịch hiện đại, nơi đây là lời nhắc nhở sâu sắc rằng: phát triển không có nghĩa là đánh đổi, mà là tìm ra cách để gìn giữ những giá trị lâu bền, chia sẻ lợi ích công bằng và kiến tạo tương lai hài hòa.