Với diện tích khoảng 365 ha, cách đất liền khoảng 24 km, nơi đây được ví như “viên ngọc xanh” của biển cả miền Trung, mang trong mình vẻ đẹp hoang sơ, thuần khiết và thanh bình.

Nằm trong vịnh Xuân Đài, Cù Lao Xanh được thiên nhiên ưu ái ban tặng cảnh sắc ngoạn mục: biển xanh, cát trắng, núi non kỳ vĩ và khí hậu trong lành. Biển ở đây trong xanh quanh năm, chưa bị thương mại hóa, vẫn giữ được nét nguyên sơ hiếm hoi. Vẻ đẹp của đảo từng được người xưa nhắc đến trong câu ca: “Bình Định có núi Vọng Phu, có đầm Thị Nại, có Cù Lao Xanh”.

Hòn đảo được chia thành ba thôn: Thôn Tây – trung tâm hành chính, Thôn Đông và Thôn Trung. Dân cư sinh sống chủ yếu tại phía nam đảo, trong những làng chài nép mình dưới chân núi. Cuộc sống của người dân gắn liền với nghề ngư nghiệp, trôi chậm, yên ả, mang đến một trải nghiệm khác biệt cho du khách giữa nhịp sống hối hả của thời đại số. Cù Lao Xanh hiện có khoảng 2.300 nhân khẩu với gần 600 hộ dân.

Cảnh quan tự nhiên ở đây vô cùng độc đáo. Bãi trước là cát trắng trải dài hướng vào đất liền – nơi tập trung dân cư sinh sống. Bãi sau là thế giới của đá: những tảng đá lớn nhỏ xếp chồng lên nhau, tạo nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ. Sóng biển đập vào đá tung bọt trắng xoá, gió thổi vi vút quanh năm, tạo nên một khung cảnh vừa hoang sơ vừa thơ mộng.

Một điểm nhấn đặc biệt của đảo là ngọn Hải đăng Cù Lao Xanh cao khoảng 120m so với mực nước biển, đã tồn tại hơn 130 năm. Đây là biểu tượng canh giữ cho sự bình yên của ngư dân giữa biển khơi. Gần đó là Cột cờ Tổ quốc – công trình đánh dấu chủ quyền thiêng liêng, là cột cờ đầu tiên trong số 7 cột cờ được xây dựng tại các đảo tiền tiêu gần bờ trên cả nước.

Khí hậu ở Cù Lao Xanh chia thành hai mùa rõ rệt. Mùa khô kéo dài từ tháng 3 đến tháng 9, là thời điểm lý tưởng để du lịch. Biển lặng, nắng đẹp, nước trong xanh như ngọc khiến du khách dễ dàng di chuyển, tắm biển, lặn ngắm san hô hay tham gia các hoạt động ngoài trời. Mùa mưa kéo dài từ tháng 10 đến tháng 2 năm sau, đặc biệt từ tháng 11 đến tháng 1 thường có biển động, sóng lớn, tàu thuyền khó ra đảo. Nhiệt độ trung bình quanh năm khoảng 24,5°C, rất mát mẻ, dễ chịu.

Để đến được Cù Lao Xanh, du khách cần đến bến tàu Hàm Tử. Từ đây, có thể chọn đi ca nô hoặc tàu gỗ. Ca nô là phương tiện nhanh nhất, chỉ mất khoảng 30-40 phút, giá vé khoảng 200.000 đồng/lượt. Tàu gỗ di chuyển lâu hơn, gần 2 tiếng, với giá vé khoảng 30.000 đồng/lượt. Ngoài ra, cũng có thể thuê thuyền từ Bãi Xép để ra đảo, thời gian khoảng hơn một giờ, giá cả thương lượng. Tuy nhiên, lịch tàu thường không cố định, phụ thuộc vào thời tiết và số lượng khách, nên du khách nên liên hệ trước để đặt vé và nắm lịch trình cụ thể.

Trên đảo, phương tiện di chuyển chủ yếu là xe máy thuê từ các nhà nghỉ hoặc dịch vụ xe ôm của người dân địa phương. Một số tour có sử dụng xe điện để phục vụ khách tham quan quanh đảo. Hệ thống lưu trú trên đảo gồm một vài nhà nghỉ, homestay đơn giản, thân thiện, đáp ứng nhu cầu cơ bản cho du khách.

Khi đến đây, du khách có thể tham gia nhiều hoạt động thú vị như lặn ngắm san hô, câu mực đêm, ngủ lều phượt trên bãi biển, hoặc đơn giản là đi bộ khám phá làng chài, trò chuyện cùng người dân để hiểu thêm về cuộc sống miền biển. Nhiều hướng dẫn viên còn tổ chức tour trekking lên hải đăng để ngắm nhìn toàn cảnh đảo từ trên cao – một trải nghiệm khó quên.

Hiện nay, chính quyền và người dân xã Nhơn Châu đang tích cực phát triển du lịch theo hướng bền vững. Các hoạt động lưu trú, tham quan được chuyên nghiệp hóa hơn, xây dựng các tour tuyến đặc trưng để khai thác tiềm năng nhưng vẫn bảo tồn vẻ đẹp tự nhiên và bản sắc văn hóa địa phương.

T.An