Di sản địa chất hàng trăm triệu năm tuổi

Nằm trên địa bàn xã Thạnh Bình (trước đây thuộc huyện Tiên Phước, nay là Đà Nẵng), Hang Dơi được hình thành từ hàng trăm triệu năm trước, thuộc hệ tầng đá cổ Khâm Đức và Núi Vú, hai hệ tầng đá biến chất hiếm hoi còn lộ thiên rõ nét ở khu vực miền Trung.

Khác với nhiều địa điểm khác ở vùng nhiệt đới thường bị phong hóa mạnh, Hang Dơi vẫn bảo tồn nguyên vẹn lớp đá gốc, cho phép các nhà khoa học quan sát rõ các đặc điểm địa chất như: màu sắc đá biến chất, cấu trúc phân phiến, vi uốn nếp và các vết nứt gãy cổ. Chính những đặc điểm này đã biến Hang Dơi thành một “bảo tàng tự nhiên ngoài trời”, cung cấp những tư liệu quý giá giúp làm sáng tỏ lịch sử kiến tạo địa chất của khu vực Đông Dương nói chung.

Hang Dơi - “Công viên Kỷ Jura” giữa lòng Đà Nẵng.

Các nhà địa chất học nhận định, hiếm có địa điểm nào ở Việt Nam lộ diện một cách rõ ràng và nguyên sơ như Hang Dơi. Đặc biệt, sự xuất hiện của các trận đồ hóa thạch cổ đại trên bề mặt đá - nơi phản chiếu sự sống và hoạt động địa chất của hàng trăm triệu năm trước.

Giá trị giáo dục và nghiên cứu đặc biệt

Không chỉ sở hữu giá trị địa chất to lớn, Hang Dơi còn là địa chỉ lý tưởng cho các hoạt động nghiên cứu, giảng dạy và trải nghiệm khoa học tự nhiên. Với cấu trúc địa chất đặc trưng, nơi đây mang đến cơ hội hiếm có để học sinh, sinh viên và các nhà khoa học tìm hiểu về địa tầng, tiến trình phong hóa, kiến tạo và vận động của vỏ trái đất.

Các vết lộ đá, hình thù hang động, những lớp trầm tích và mẫu hóa thạch còn sót lại được xem như “giáo trình địa chất sống”, giúp người học tiếp cận kiến thức một cách trực quan, sinh động thay vì chỉ qua sách vở.

Không dừng lại ở khía cạnh khoa học, giá trị của Hang Dơi còn mở rộng sang lĩnh vực giáo dục truyền thống, lịch sử và lòng yêu nước. Bằng cách kết hợp giữa thiên nhiên và lịch sử, nơi đây hoàn toàn có thể trở thành một mô hình du lịch - học tập - trải nghiệm độc đáo, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, về bảo vệ di sản và môi trường tự nhiên.

Dấu ấn của lịch sử cách mạng

Bên cạnh giá trị tự nhiên, Hang Dơi còn là chứng tích lịch sử cách mạng quan trọng của khu vực Tiên Phước - vùng đất từng nổi tiếng là căn cứ kháng chiến kiên cường trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.

Trong những năm tháng ác liệt, các vách đá, hang sâu tại Hang Dơi từng là nơi trú ẩn, lập căn cứ, che chở cho các lực lượng vũ trang, công binh và cán bộ cách mạng. Chính nơi đây đã góp phần làm nên nhiều chiến công vẻ vang, là minh chứng cho tinh thần quật cường, bất khuất của người dân vùng đất Quảng Nam - Đà Nẵng.

Ngày nay, việc phục dựng và truyền tải những giá trị lịch sử này không chỉ giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về quá khứ hào hùng, mà còn làm tăng giá trị tổng thể của di tích, kết nối giữa thiên nhiên - con người - truyền thống lịch sử.

Được công nhận và bảo vệ đúng tầm

Mới đây, Hang Dơi đã chính thức được xếp hạng di tích cấp tỉnh, đánh dấu bước tiến quan trọng trong công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Việc công nhận này không chỉ mang tính biểu trưng mà còn giúp khẳng định vị thế của Hang Dơi trong hệ thống các danh thắng có tiềm năng phát triển bền vững tại Đà Nẵng.

Chính quyền xã Thạnh Bình đang tích cực kiện toàn bộ máy quản lý di tích, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch để cắm mốc, lập hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và bảo đảm hành lang an toàn cho di tích.

Song song đó là các hoạt động tuyên truyền, giáo dục di sản trong cộng đồng, đặc biệt trong học đường - nhằm khơi gợi lòng tự hào, trách nhiệm bảo tồn văn hóa dân tộc. Các hoạt động nghiên cứu, trưng bày, diễn giải tại chỗ cũng đang được tính đến, để biến Hang Dơi thành một “lớp học mở” về địa chất và lịch sử.

Hướng đến phát triển du lịch sinh thái - giáo dục bền vững

Không chỉ là di tích, Hang Dơi đang được định hướng trở thành một điểm đến nổi bật trong chiến lược phát triển du lịch sinh thái của địa phương. Hệ thống đường vào khu vực hang đã được mở rộng, hạ tầng cơ bản đang được đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động du lịch, dịch vụ và trải nghiệm.

Việc kết nối Hang Dơi với các điểm danh thắng và di tích lân cận như hồ Tiên Sơn, rừng tự nhiên Tiên Phước, hay các làng nghề truyền thống... sẽ giúp hình thành tuyến du lịch tổng thể hấp dẫn, thu hút khách tham quan, học sinh, sinh viên và các nhà nghiên cứu trong nước lẫn quốc tế.

Chính quyền địa phương cũng đang khuyến khích xã hội hóa, huy động các nguồn lực hợp pháp để trùng tu, tôn tạo và khai thác hiệu quả giá trị di sản, đảm bảo phát triển bền vững, hài hòa giữa bảo tồn và kinh tế.

Hang Dơi - viên ngọc quý giữa núi rừng Thạnh Bình không chỉ là di sản địa chất hàng trăm triệu năm tuổi, mà còn là “kho báu” chứa đựng ký ức lịch sử và tiềm năng du lịch to lớn. Với sự vào cuộc của các cấp chính quyền, nhà khoa học và cộng đồng, nơi đây hứa hẹn sẽ trở thành điểm nhấn độc đáo trong bản đồ di sản của Đà Nẵng và khu vực miền Trung.

Việc bảo vệ, khai thác và lan tỏa giá trị Hang Dơi không chỉ là trách nhiệm với quá khứ, mà còn là món quà quý cho thế hệ tương lai, giúp họ hiểu, yêu và gắn bó hơn với quê hương, đất nước từ những điều giản dị nhất của thiên nhiên.