Chuyển đổi tư duy: Từ phát triển đơn lẻ sang liên kết mạng lưới

Đây là sự kiện có ý nghĩa chiến lược trong tiến trình hiện thực hóa các Nghị quyết lớn của Đảng và Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Quyết định 374/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 (Đề án 374).

Toàn cảnh Hội nghị.

Theo Bộ GD&ĐT, đã có 13 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 được hình thành trên cả nước. Trong đó, miền Bắc có 7 mạng lưới; số còn lại đặt tại miền Trung và miền Nam. Mỗi mạng lưới là một "liên minh chiến lược" giữa ít nhất một trường đại học dẫn dắt, năm trường đối tác, và các doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu trong và ngoài nước.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh: “Thay vì phát triển đơn lẻ, mô hình mới khuyến khích sự hợp tác đa chiều - trường liên kết trường, trường liên kết doanh nghiệp - nhằm hình thành một hệ sinh thái giáo dục - nghiên cứu - đổi mới sáng tạo năng động và đồng bộ”.

Tập trung vào các lĩnh vực công nghệ mũi nhọn

Mục tiêu của Đề án là hình thành ít nhất 1-2 mạng lưới trung tâm trong mỗi lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), công nghiệp bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, công nghệ xây dựng, giao thông thông minh…

Một số trường đại học được giao vai trò dẫn dắt các mạng lưới nổi bật gồm: Đại học Bách khoa Hà Nội: Trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn; Trường Đại học Bách khoa (Đại học Đà Nẵng): Trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn; Trường Đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh): Trí tuệ nhân tạo, công nghiệp bán dẫn; Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông: Công nghệ mạng thế hệ sau, công nghệ an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện; Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh: Công nghệ giáo dục; Đại học Xây dựng Hà Nội: Vật liệu mới, công nghệ xây dựng; Đại học Giao thông vận tải: Công nghệ thông minh và hạ tầng tiên tiến, thông minh; Đại học Công nghệ Giao thông vận tải: Công nghệ thông minh và hạ tầng tiên tiến, thông minh; Đại học Thái Nguyên: Công nghệ sinh học trong nông nghiệp; Đại học Huế: Công nghệ sinh học trong nông nghiệp; Đại học Cần Thơ: Công nghệ sinh học trong nông nghiệp; Đại học Quốc gia Hà Nội: Công nghệ sinh học trong công nghiệp và y sinh; Đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh: Năng lượng tái tạo, năng lượng hydrogen.

Các trường không chỉ xây dựng chương trình đào tạo mới mà còn đồng hành với doanh nghiệp để triển khai dự án đổi mới sáng tạo, phát triển sản phẩm thực tiễn, khởi nghiệp công nghệ và tăng cường năng lực nghiên cứu.

Hướng tới tiêu chuẩn quốc tế trong đào tạo và nghiên cứu

Mỗi mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc sẽ triển khai chương trình đào tạo tiên tiến, liên ngành, có sự tham gia của chuyên gia quốc tế và đội ngũ giảng viên - nhà nghiên cứu uy tín. Các chương trình hướng tới tiêu chuẩn quốc tế, gắn lý thuyết với thực tiễn, đào tạo kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ tài năng phục vụ chiến lược phát triển nguồn nhân lực trình độ cao của đất nước.

Đại diện Đại học Bách khoa Hà Nội - đơn vị dẫn dắt các mạng lưới về trí tuệ nhân tạo và công nghiệp bán dẫn khu vực phía Bắc - cho biết: Mục tiêu của trường là xây dựng trung tâm đào tạo, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo có uy tín trong khu vực và thế giới. Theo đó, nhà trường sẽ triển khai: Phát triển chương trình đào tạo liên ngành (AI, bán dẫn, kỹ thuật số...) có tính ứng dụng cao; Liên kết với doanh nghiệp công nghệ lớn, tổ chức khóa đào tạo thực hành và thực tập công nghiệp; Đẩy mạnh nghiên cứu - khởi nghiệp, thương mại hóa kết quả nghiên cứu và kết nối viện - trường - doanh nghiệp

Danh sách 7 cơ sở giáo dục khu vực phía Bắc chủ trì 7 mạng lưới.

Tăng tốc chuyển đổi số trong giáo dục đại học

Trong giai đoạn 2025-2030, các mạng lưới trung tâm này còn đóng vai trò cầu nối thúc đẩy chuyển đổi số trong giáo dục đại học, tăng cường năng lực số cho giảng viên - sinh viên và ứng dụng công nghệ trong quản lý - giảng dạy - đánh giá.

Đặc biệt, việc xây dựng hệ thống chia sẻ dữ liệu học thuật, thư viện điện tử chung, và nền tảng học tập số trong từng mạng lưới sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc chia sẻ tài nguyên, giảm chi phí, tăng hiệu quả đào tạo.

Doanh nghiệp - đối tác chiến lược, không thể thiếu

Một trong những điểm khác biệt quan trọng của mô hình trung tâm xuất sắc lần này là sự hiện diện và đồng hành của doanh nghiệp ngay từ đầu.

Thông qua việc tham gia thiết kế chương trình, cung cấp giảng viên doanh nghiệp, tổ chức đào tạo tại chỗ, nhận sinh viên thực tập và tham gia dự án nghiên cứu, doanh nghiệp trở thành mắt xích không thể thiếu trong quá trình chuyển giao công nghệ và ứng dụng vào thực tế.

Từ mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng, kỳ vọng hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, gắn kết đào tạo - nghiên cứu - ứng dụng - khởi nghiệp.

Đây không chỉ là bước chuyển mình trong mô hình quản trị đại học, mà còn là cú hích chiến lược để Việt Nam phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số quốc gia và tiến tới vai trò chủ động trong chuỗi giá trị toàn cầu.