Ngày 16/8, tiếp tục chương trình phiên họp chuyên đề pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Dầu khí (sửa đổi). Dự án luật này đã được Quốc hội khóa XV thảo luận, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3.

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, về điều tra cơ bản về dầu khí, có ý kiến đề nghị không quy định kinh phí điều tra cơ bản về dầu khí từ nguồn ngân sách nhà nước. Ý kiến khác đề nghị phân định rõ trường hợp bố trí chi phí từ ngân sách nhà nước; đối với hoạt động của doanh nghiệp thì doanh nghiệp tự cân đối.

Về vấn đề này, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, công tác điều tra cơ bản về dầu khí là nhiệm vụ điều tra, khảo sát ban đầu phải thực hiện để đánh giá tiềm năng, triển vọng dầu khí làm căn cứ khoa học cho việc định hướng hoạt động tìm kiếm thăm dò dầu khí. Khi phê duyệt danh mục đề án điều tra cơ bản về dầu khí sẽ xác định cụ thể về nguồn kinh phí đối với mỗi đề án.

Toàn cảnh phiên họp. (Ảnh: Quốc hội)

Tuy nhiên, công tác này có tính rủi ro cao, nhu cầu vốn lớn, cần huy động nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân khác ngoài nguồn ngân sách nhà nước để thực hiện. Dự thảo Luật đã quy định cụ thể trách nhiệm phê duyệt, kiểm tra, giám sát của Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành có liên quan. Đối với kinh phí của Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí, dự thảo Luật đã quy định chi phí này được thanh toán bằng nguồn lợi nhuận sau thuế của PVN.

Về thẩm quyền phê duyệt hợp đồng dầu khí, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, hiện có 2 loại ý kiến về vấn đề này.

Loại ý kiến thứ nhất đề nghị quy định theo hướng Thủ tướng Chính phủ chỉ phê duyệt nội dung chính của hợp đồng dầu khí; giao Bộ Công Thương phê duyệt nội dung hợp đồng dầu khí, trên cơ sở đó, PVN ký kết và quản lý hợp đồng dầu khí. Đồng thời, bỏ quy định về Chính phủ ban hành hợp đồng dầu khí mẫu để bảo đảm sự thống nhất về chính sách.

Loại ý kiến thứ hai cho rằng, hợp đồng chia sản phẩm dầu khí là thỏa thuận pháp lý quan trọng giữa Nhà nước và nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, ràng buộc quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia tìm kiếm thăm dò, khai thác tài nguyên dầu khí quốc gia, có tính chất dài hạn với nhiều nội dung đặc thù có liên quan đến quốc phòng, an ninh, chủ quyền, mặt biển... Vì vậy, cần thiết quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí.

Về nội dung này, Thường trực Ủy ban Kinh tế thống nhất với loại ý kiến thứ nhất.

Cho ý kiến về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, hợp đồng dầu khí là thỏa thuận pháp lý rất quan trọng giữa nhà nước và nhà đầu tư dầu khí, ràng buộc quyền và nghĩa vụ các bên trong thăm dò, khai thác, có những tính chất rất dài hạn 20-30 năm. Theo Chủ tịch Quốc hội, nên chăng Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí này.

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc cho rằng, với tầm quan trọng của hợp đồng dầu khí, nên để Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt. Vì hợp đồng dầu khí là hợp đồng liên ngành, đa ngành, đa lĩnh vực, Bộ Công Thương không thể tự quyết được, mà có quyết được lại phải có một hội đồng thì mới có thể quyết được, vì liên quan nhiều lĩnh vực, nên giao cho Thủ tướng Chính phủ là hợp lý.

Đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, nội dung này Bộ Công Thương đề nghị thực hiện theo phương án 2. Theo đó Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung của hợp đồng dầu khí, đồng thời Chính phủ ban hành hợp đồng mẫu của hợp đồng chia sản phẩm dầu khí.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay, tại dự thảo luật Chính phủ đã phân cấp nhiều nội dung cho Bộ Công Thương và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, chỉ còn một số nội dung rất quan trọng thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ gồm kết quả lựa chọn nhà thầu, nội dung hợp đồng dầu khí, gia hạn hợp đồng dầu khí trong trường hợp đặc biệt, chuyển nhượng quyền lợi tham gia trong hợp đồng dầu khí.

“Các điều khoản của hợp đồng dầu khí liên quan mật thiết với nhau, do đó rất khó phân định các điều khoản chính hay điều khoản phụ. Do vậy, việc quy định thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí là phù hợp với thực tiễn hoạt động dầu khí Việt Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, về cơ bản dự thảo Luật đầy đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, thảo luận. Đề nghị Ủy ban Kinh tế hoàn thiện hồ sơ dự án luật xin ý kiến Hội nghị đại biểu chuyên trách, lấy ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội và một số cơ quan hữu quan. Đồng thời, chủ trì cùng với cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến tham gia để đảm bảo chất lượng dự án luật trình Quốc hội.

Trong đó, về phê duyệt hợp đồng dầu khí, đề nghị tiếp tục rà soát căn cứ pháp lý, cơ sở lý luận, thực tiễn, đánh giá đầy đủ, toàn diện các tác động, tham khảo kinh nghiệm quốc tế, đánh giá kỹ ưu điểm, nhược điểm của 2 loại ý kiến về thẩm quyền phân cấp, phê duyệt hợp đồng dầu khí và xin ý kiến Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, các đoàn đại biểu Quốc hội để lựa chọn phương án phù hợp.