Doanh nghiệp nông sản, thủy sản đồng loạt tăng tốc

Tại các nhà máy của Tập đoàn Long Sơn - một doanh nghiệp xuất khẩu điều, công nhân đang tăng ca ngày đêm để kịp hoàn tất các đơn hàng cuối cùng trước khi mức thuế đối ứng 46% của Mỹ chính thức có hiệu lực.

Ông Vũ Thái Sơn, Chủ tịch Tập đoàn Long Sơn, cho biết kể từ khi Mỹ thông báo tạm dừng ưu đãi thuế, số lượng đơn hàng sang thị trường này đã giảm mạnh. “Một số đối tác yêu cầu chúng tôi chia sẻ 5% trong tổng mức thuế 10%, nhưng do biên lợi nhuận ngành điều thấp, Long Sơn chỉ có thể chấp nhận mức 3%”, ông Sơn nói.

Từ nay đến hết tháng 6/2025, Long Sơn dự kiến chỉ còn khoảng 20 container điều được xuất sang Mỹ. Sau thời điểm này, hoạt động giao hàng sẽ phụ thuộc vào kết quả đàm phán chính sách giữa hai chính phủ.

Nhà máy điều Long Sơn tăng công suất để kịp tiến độ giao hàng trước ngày 9/7/2025. Ảnh: Hà Duyên

Tình hình tương tự diễn ra tại Tập đoàn Intimex - một doanh nghiệp có doanh thu xuất khẩu sang Mỹ khoảng 100 triệu USD mỗi năm. Ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Tập đoàn Intimex cho biết, các đối tác nhập khẩu đang liên tục thúc giục giao hàng sớm. “Chúng tôi đang chạy hết công suất cho các đơn hàng đến hết tháng 6/2025. Hiện chưa có đơn hàng mới phát sinh vì cả hai bên đều đang nghe ngóng tình hình”, ông Nam nhấn mạnh.

Với tốc độ như hiện nay, khả năng doanh thu từ thị trường Mỹ năm nay chỉ đạt khoảng 50% so với năm trước. Intimex đang khẩn trương mở rộng sang các thị trường thay thế như châu Âu, Trung Đông và các nước đã ký FTA thế hệ mới với Việt Nam.

Với ngành thủy sản, cuộc đua giao hàng sang Mỹ đang diễn ra trong áp lực chưa từng có. Ông Nguyễn Văn Kịch – Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Thủy sản Cafatex cho biết, ngay sau khi Mỹ tạm hoãn áp dụng thuế đối ứng 90 ngày, công ty lập tức họp khẩn, tăng tốc thu mua nguyên liệu và sản xuất không nghỉ để đạt được mục tiêu là giao hàng xong trước thời điểm áp mức thuế đối ứng mới.

Bà Lê Hằng - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định, Mỹ vẫn sẽ là thị trường nhập khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam trong năm 2025. Tuy nhiên, các mặt hàng chủ lực như cá tra và tôm sẽ chịu tác động lớn khi thuế đối ứng có hiệu lực. “Chúng tôi dự báo trong hai tháng tới, đặc biệt là tháng 5 và 6, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ sẽ tăng 10 - 15% so với tháng 4 nhờ các hợp đồng bổ sung”, bà Hằng chia sẻ.

Xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ xuất khẩu đủ mạnh

Còn ở lĩnh vực chế biến đồ gỗ xuất khẩu, Công ty Cainver có 70% sản phẩm xuất sang Mỹ. Doanh nghiệp này đang tăng tốc sản xuất để kịp giao hàng trước khi có mức thuế mới. Ông Bill Nguyễn, Giám đốc Phát triển kinh doanh của Công ty Cainver cho biết, hầu hết nhà nhập khẩu ở Mỹ đều yêu cầu giao hàng trước thời hạn. Vì vậy, công ty huy động toàn bộ nhân viên, công nhân làm việc hết công suất và phải khuyến khích họ tăng ca, làm thêm giờ để kịp tiến độ.

Tuy nhiên, trước áp lực giao hàng nhanh, công ty phải ưu tiên chọn những đơn hàng lớn và cấp thiết để làm trước, còn hàng thời vụ như Giáng sinh sẽ thực hiện sau. Những đơn hàng đồ nội thất ngoài trời cho mùa hè này đang được doanh nghiệp tăng tốc làm và giao trước. Thêm vào đó, hiện nay các nhà mua hàng lớn đang đàm phán ép giá mạnh tay hơn, yêu cầu doanh nghiệp sản xuất chia sẻ thuế. Tiền mua hàng thì cho họ trả chậm 90-120 ngày. Đồng thời, các nhà mua hàng cũng bắt đầu tìm kiếm nhà cung cấp từ các quốc gia khác với thuế suất tốt hơn như Ấn Độ, Bangladesh, Thổ Nhĩ Kỳ...

Theo ông Bill Nguyễn, nếu không có một hệ sinh thái hỗ trợ xuất khẩu đủ mạnh, từ ngân hàng đến logistics thì doanh nghiệp Việt sẽ tụt lại và bị thay thế. Còn về thủ tục hải quan, doanh nghiệp mong muốn các đơn vị chức năng có sự liên thông, rút gọn và có cam kết thời gian xử lý rõ ràng.

“Cơ quan Hải quan nên đồng bộ thủ tục hải quan để giảm thiểu thời gian lưu kho container của doanh nghiệp. Bây giờ, Thành phố rất kẹt xe, nếu thủ tục hải quan thông quan chậm thì hàng sẽ lênh đênh trên biển không biết có kịp thời hạn trước 90 ngày? Dù chúng tôi sản xuất overtime. Nếu hàng giao chậm thì sẽ bị áp thuế và các nhà nhập khẩu sẽ chạt chi phí này lên nhà sản xuất”, ông Bill Nguyễn kiến nghị.

Trước áp lực thời gian giao hàng như hiện nay, ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan TP.HCM cho biết, giữa doanh nghiệp sản xuất và nhà mua hàng đang phối hợp chặt chẽ hơn để việc giao hàng nhanh. Trong tình hình thị trường xuất khẩu diễn biến khó lường hiện nay, việc tìm thị trường xuất khẩu mới không dễ dàng. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn của ngành dệt may, vì vậy, ông Hồng kiến nghị cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn này để ổn định lao động.

“Doanh nghiệp mong muốn Nhà nước có chính sách hỗ trợ để doanh nghiệp ổn định trong thời gian ngắn này. Nhà nước quan tâm thêm các chính sách như về tiền thuê đất, thuế thu nhập doanh nghiệp… các loại thuế chưa cần thiết lắm thì hoãn cho doanh nghiệp ổn định sản xuất và giữ lao động để khi có cơ hội thì doanh nghiệp tận dụng, khai thác tốt”, ông Phạm Xuân Hồng kiến nghị.

Tuệ Lâm (t/h)