Mục tiêu lớn, thách thức càng lớn

Hiện nay, Hà Nội đang khai thác 126 tuyến xe buýt trợ giá, trong đó chỉ có 25 tuyến sử dụng năng lượng sạch (15 tuyến xe buýt điện và 10 tuyến dùng khí CNG), chiếm khoảng 20%. Số lượng xe buýt sạch cũng mới đạt gần 20% trong tổng số 1.856 xe trợ giá.

Trong khi đó, theo Đề án phát triển hệ thống xe buýt sử dụng điện và năng lượng xanh, đến năm 2030, Hà Nội đặt mục tiêu 70 - 90% xe buýt sẽ sử dụng năng lượng sạch; và đến năm 2035, con số này sẽ là 100%. Rõ ràng, với tỷ lệ hiện tại còn khá khiêm tốn, thành phố cần nỗ lực mạnh mẽ hơn để biến mục tiêu này thành hiện thực.

Phát triển hệ thống xe buýt sử dụng năng lượng sạch là định hướng đúng đắn và cấp thiết của thành phố Hà Nội nhằm giảm ô nhiễm môi trường, nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

Một trong những rào cản lớn nhất là chi phí. Theo các chuyên gia, xe buýt điện có giá cao gấp 2 - 3 lần so với xe chạy dầu diesel. Ngoài ra, chi phí đầu tư hạ tầng phụ trợ như trạm sạc, trạm biến áp, hệ thống điều khiển... cũng là gánh nặng đáng kể với các doanh nghiệp vận tải.

Bên cạnh đó, việc thiếu hướng dẫn cụ thể về hỗ trợ tài chính, lãi suất vay ưu đãi, hay định mức đơn giá cho xe buýt điện cỡ nhỏ, trung bình khiến nhiều đơn vị vận tải khó tiếp cận được chính sách. Hiện tại, Hà Nội mới chỉ ban hành định mức cho xe buýt điện cỡ lớn, khiến công tác đấu thầu triển khai dịch vụ gặp trở ngại.

Cần những giải pháp đồng bộ

TS. Khương Kim Tạo - nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia nhận định: Việc phát triển xe buýt xanh là xu hướng tất yếu, mang lại lợi ích lớn cho môi trường và người dân. Tuy nhiên, để thúc đẩy lộ trình chuyển đổi, không thể chỉ trông chờ vào nỗ lực của doanh nghiệp mà cần sự hỗ trợ từ chính quyền thành phố.

Trước những khó khăn còn tồn tại, TS Khương Kim Tạo cho rằng Thành phố cần có chính sách hỗ trợ về vốn, lãi suất vay, hoặc ưu đãi thuế để giảm gánh nặng đầu tư phương tiện và hạ tầng. Bên cạnh đó, quy hoạch trạm sạc cần bài bản, không chỉ phục vụ xe buýt mà còn hướng tới cả phương tiện cá nhân sử dụng năng lượng xanh.

TS Khương Kim Tạo nhấn mạnh, việc quy hoạch các trạm sạc cần có phương án tổng thể để không chỉ phục vụ cho xe buýt hay giao thông công cộng mà còn có thể phục vụ cho phương tiện cá nhân sử dụng năng lượng xanh. Bên cạnh đó, chú trọng tổ chức đào tạo nguồn nhân lực hiện có để sẵn sàng tiếp nhận chuyển giao, quản lý, khai thác, vận hành các công nghệ mới về phương tiện, trang thiết bị sử dụng điện, năng lượng xanh.

Một số chuyên gia đánh giá việc phát triển xe buýt xanh không chỉ là mục tiêu riêng của ngành giao thông, mà là chiến lược phát triển đô thị bền vững, cần sự vào cuộc của nhiều cấp, ngành. Trong bối cảnh ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc tăng tốc đầu tư cho giao thông xanh là yêu cầu không thể chậm trễ.

Chủ trương phát triển xe buýt điện, xe buýt xanh là đúng đắn, nhưng cần có giải pháp cụ thể và thực chất hơn nữa. Hà Nội cần một lộ trình minh bạch, chính sách hỗ trợ phù hợp, cùng sự đồng thuận của các doanh nghiệp, người dân và các cơ quan chức năng để “gỡ khó” và thúc đẩy thành công hành trình chuyển đổi xanh.