Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, sinh viên theo học ngành Sư phạm hệ chính quy tại các trường công lập được miễn 100% học phí trong suốt quá trình đào tạo. Chính sách này nhằm thu hút và khuyến khích sinh viên theo học ngành sư phạm, một trong những lĩnh vực trọng yếu trong hệ thống giáo dục quốc gia. Ngoài việc miễn học phí, sinh viên sư phạm còn được nhận trợ cấp sinh hoạt hàng tháng và học bổng tùy theo kết quả học tập và rèn luyện.

Tuy nhiên, đi kèm với quyền lợi là nghĩa vụ. Căn cứ theo Nghị định 116/2020/NĐ-CP, nếu sau khi tốt nghiệp, sinh viên đã hưởng chính sách hỗ trợ mà không công tác trong ngành giáo dục đủ 2 năm kể từ ngày có quyết định tốt nghiệp, hoặc không làm việc trong ngành giáo dục trong vòng 2 năm, thì sẽ phải hoàn trả toàn bộ khoản kinh phí Nhà nước đã hỗ trợ, bao gồm tiền học phí và sinh hoạt phí.

Bên cạnh các trường sư phạm, các trường đại học thuộc khối Quân đội và Công an cũng áp dụng chính sách miễn học phí hoàn toàn cho sinh viên. Không chỉ được hỗ trợ toàn phần học phí và chi phí học tập, sinh viên còn được Nhà nước đảm bảo công việc sau khi tốt nghiệp. Do đặc thù ngành nghề, các sinh viên tại đây sẽ được phân công công tác, bổ nhiệm theo đúng quy trình, phù hợp với yêu cầu của lực lượng vũ trang và an ninh quốc gia.

Các trường đại học khối Quân đội - Công an.

Đối với nhóm ngành đào tạo đặc thù trong lĩnh vực lý luận chính trị và y tế công lập, Nghị định số 81/2021/NĐ-CP quy định các chuyên ngành thuộc diện được Nhà nước đặt hàng đào tạo sẽ được miễn hoàn toàn học phí. Cụ thể, các chuyên ngành lý luận chính trị như Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh; các ngành trong lĩnh vực sức khỏe như Lao, Phong, Tâm thần, Giám định pháp y, Pháp y tâm thần, Giải phẫu bệnh cũng nằm trong diện ưu tiên. Những ngành này thường được đào tạo tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Đại học Y Hà Nội, Đại học Y Dược TP.HCM, Đại học Y Dược Huế, Đại học Y Dược Hải Phòng và các trường đại học y dược công lập khác có chỉ tiêu đào tạo theo đặt hàng Nhà nước.

Không chỉ dừng lại ở đó, từ ngày 1/1/2024, theo Luật Khám bệnh, Chữa bệnh (sửa đổi), hai ngành học mới là Truyền nhiễm và Hồi sức cấp cứu được bổ sung vào danh sách ngành được Nhà nước hỗ trợ toàn bộ học phí và chi phí sinh hoạt. Chính sách này nhằm tăng cường nguồn nhân lực y tế cho các chuyên ngành đang rất thiếu hụt và có vai trò quan trọng trong ứng phó với các tình huống khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, để được hưởng chính sách hỗ trợ, sinh viên cần đảm bảo kết quả học tập, rèn luyện theo yêu cầu của cơ sở đào tạo.

Ngoài các ngành nêu trên, Nhà nước còn có chính sách hỗ trợ học phí cho sinh viên theo học một số ngành nghề khó tuyển sinh nhưng có nhu cầu cao trên thị trường lao động. Danh mục này do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội công bố, bao gồm 36 ngành nghề thuộc các lĩnh vực truyền thống, nghệ thuật, kỹ thuật - công nghiệp, dịch vụ công ích, nông - lâm - ngư nghiệp và môi trường.

Danh sách các trường đại học sư phạm miễn học phí.

Trong nhóm ngành nghệ thuật - văn hóa, các ngành được miễn học phí gồm: kỹ thuật điêu khắc gỗ, nghệ thuật biểu diễn ca kịch Huế, dân ca, chèo, tuồng, cải lương, múa dân gian dân tộc, dân ca quan họ, diễn viên múa, biên đạo múa, biểu diễn nhạc cụ truyền thống, đờn ca tài tử Nam Bộ, nhạc công kịch hát dân tộc, kỹ thuật sơn mài, khảm trai...

Về ngành kỹ thuật - công nghiệp, các ngành như công nghệ kỹ thuật đóng mới thân tàu biển, sản xuất sản phẩm từ cao su, chế biến mủ cao su được ưu tiên hỗ trợ. Trong khi đó, nhóm ngành nông - lâm - ngư nghiệp có các ngành kiểm lâm và kiểm ngư. Riêng lĩnh vực môi trường và xây dựng, các ngành như xử lý rác thải, cấp thoát nước, xây dựng cầu đường được đưa vào danh sách ngành nghề có chính sách hỗ trợ học phí.

Như vậy, các chính sách miễn học phí không chỉ thể hiện nỗ lực của Nhà nước trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, mà còn góp phần thúc đẩy người học lựa chọn các ngành quan trọng, thiết yếu, dù đôi khi không được nhiều người quan tâm hoặc có đầu vào khó tuyển. Việc nắm rõ thông tin về các ngành được miễn học phí sẽ giúp thí sinh và phụ huynh đưa ra lựa chọn phù hợp, vừa giảm gánh nặng tài chính, vừa mở rộng cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.

P.T