Đây là một trong những hoạt động thiết thực của Báo Lao động Thủ đô và Công đoàn phường Cầu Giấy nhằm trang bị cho các đơn vị, doanh nghiệp, công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) trên địa bàn phường có thêm những kiến thức về chế độ, chính sách mới liên quan đến người lao động và tổ chức đại hội công đoàn cơ sở.

Dự buổi Đối thoại trực tiếp, giao lưu trực tuyến có các đại biểu: Phó Chủ tịch LĐLĐ Thành phố Nguyễn Huy Khánh; Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo thành phố Hà Nội Kiều Thanh Hùng; Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Cầu Giấy Phạm Ngọc Anh; Ủy viên Ban thường vụ Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phường Lê Thị Thu Trang; Đảng ủy viên, Phó Ban Xây dựng Đảng, Bí thư Đảng ủy khối doạnh nghiệp phường Nguyễn Anh Tuấn.

Đại biểu tham dự buổi Đối thoại, giao lưu

Về phía Ban Tổ chức, có các đại biểu: Tổng Biên tập Báo Lao động Thủ đô Nguyễn Văn Bình; Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phường, Chủ tịch Công đoàn phường Cầu Giấy Lâm Văn Thảo.

Đặc biệt, tham dự buổi Đối thoại trực tiếp, giao lưu trực tuyến có hơn 200 đoàn viên, người lao động trên địa bàn phường Cầu Giấy.

Tham gia giải đáp câu hỏi của cán bộ, CNVCLĐ có các chuyên gia: Tiến sĩ Nguyễn Huy Khoa - Phó Trưởng khoa Luật, Đại học Công đoàn; bà Dương Thị Minh Châu - Trưởng phòng Tuyên truyền và hỗ trợ người tham gia (BHXH thành phố Hà Nội); Luật sư Nguyễn Văn Hà - Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội.

8h30: Khai mạc

Phát biểu khai mạc buổi đối thoại giao lưu trực tuyến, Tổng Biên tập báo Lao động Thủ đô Nguyễn Văn Bình cho biết, thiết thực chào mừng Đại hội Công đoàn thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhằm trang bị, cập nhật những kiến thức mới về pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội và hoạt động Công đoàn cho các cán bộ, đoàn viên Công đoàn, công nhân, viên chức, người lao động, hôm nay, Báo Lao động Thủ đô phối hợp với Công đoàn phường Cầu Giấy tổ chức buổi đối thoại trực tiếp, giao lưu trực tuyến với chủ đề: “Những điểm mới về pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội và hoạt động Công đoàn”.

Tổng biên tập Báo Lao động Thủ đô Nguyễn Văn Bình phát biểu khai mạc.

“Khi đi làm, tham gia vào quan hệ lao động, bất cứ người lao động nào cũng quan tâm đến chế độ, chính sách, những quyền lợi mà mình được hưởng, nhất là chế độ tiền lương, tiền thưởng, bảo hiểm xã hội... Đồng thời, quy định của pháp luật liên quan đến nghĩa vụ của người lao động cũng là những điều mà người lao động cần quan tâm để đảm bảo thực hiện đúng, không xảy ra những vi phạm đáng tiếc. Thế nhưng, trên thực tế, các chế độ, chính sách liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động (được quy định tại Bộ luật Luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội…) vẫn thường xuyên được cơ quan chức năng điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với sự phát triển, đổi thay mạnh mẽ của thực tiễn cuộc sống mà không ít người lao động lại không thể cập nhật kịp thời vì nhiều lý do khác nhau.

Vì thế, việc trang bị, cập nhật những chế độ, chính sách, quy định mới của pháp luật đến với người lao động là điều hết sức ý nghĩa, nhằm giúp người lao động vừa có thể tự bảo vệ quyền lợi của mình khi cần thiết, đồng thời cũng thực hiện tốt hơn trách nhiệm nghĩa vụ của mình”, đồng chí Nguyễn Văn Bình khẳng định.

Đông đảo đoàn viên, công chức, viên chức, người lao động tham dự buổi Đối thoại, giao lưu

Cùng với việc vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, hiện nay, tổ chức Công đoàn cũng hoạt động theo mô hình mới với nhiều thay đổi trong phương thức hoạt động. Không ít cán bộ của các Công đoàn xã, phường mới thành lập là những cán bộ mới chưa từng tham gia hoạt động Công đoàn. Thực tế này đòi hỏi các cán bộ Công đoàn phải chủ động tìm hiểu, cập nhật, trang bị những kiến thức về hoạt động Công đoàn để có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Ban tổ chức tặng hoa chuyên gia

8h50: Chuyên gia giải đáp câu hỏi của đoàn viên, người lao động và bạn đọc

Chuyên gia tại buổi Đối thoại, giao lưu

Chị Lê Thị Thu, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Cầu Giấy hỏi: Chế độ nghỉ thai sản cho lao động nữ hiện nay là bao nhiêu tháng? Trường hợp sinh con thứ 3 trở lên hoặc sinh đôi, sinh ba thì có được nghỉ thêm không? Người cha có quyền nghỉ chăm con được bao nhiêu ngày? nếu thai sản sinh đôi thì có được cộng thêm thời gian nghỉ không?

Chị Lê Thị Thu, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Cầu Giấy nêu câu hỏi

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu: Theo quy định của Bộ luật Lao động thì lao động nữ nghỉ sinh con là 6 tháng, thêm mỗi con là thêm 1 tháng, nếu là lao động nặng nhọc độc hại thì người lao động sẽ được nghỉ 7 tháng.

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu

Với quy định mới nhất thì lao động nam sẽ được nghỉ kéo dài trong vòng 60 ngày, kể từ ngày vợ sinh. Cụ thể, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024, khi vợ sinh con, thời gian nghỉ của chồng vẫn giữ nguyên mức từ 5 - 14 ngày làm việc. Tuy nhiên khoảng thời gian được phép nghỉ được mở rộng, lao động nam có thể nghỉ trong vòng 60 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.

Lưu ý, lao động nam đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi vợ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản với thời gian 5 ngày làm việc trong trường hợp vợ sinh con bình thường; nghỉ 7 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi.

Trường hợp vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc; trường hợp sinh ba trở lên thì được nghỉ thêm 3 ngày làm việc cho mỗi con, tính từ con thứ ba trở đi; trường hợp vợ sinh đôi phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc; trường hợp sinh ba trở lên phải phẫu thuật thì được nghỉ thêm 3 ngày làm việc cho mỗi con, tính từ con thứ ba trở đi.

Chị Võ Trần Tú Như, Công ty Schenker hỏi: Doanh nghiệp đang trong quá trình sáp nhập, thay đổi cơ cấu thì người lao động được bảo đảm quyền lợi gì? Và trường hợp công ty đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì chế độ bồi thường như thế nào?

Chị Võ Trần Tú Như, Công ty Schenker hỏi

Chuyên gia Nguyễn Văn Hà: Theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019, tại Điều 43 quy định về nghĩa vụ của người sử dụng lao động, khi mà doanh nghiệp bị chia tách, sáp nhập, hợp nhất, bán, cho thuê hoặc là chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, hoặc là chuyển nhượng cái quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của doanh nghiệp, thì doanh nghiệp thì phải xây dựng phương án sử dụng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động. Khi tái cấu trúc lại hoạt động của doanh nghiệp thì phải xây dựng phương án, trình cơ quan có thẩm quyền thông qua.

Chuyên gia Nguyễn Văn Hà

Trên cơ sở đó, người lao động bị buộc thôi việc theo phương án tái cấu trúc đó, họ sẽ được nhận mức trợ cấp mất việc làm theo quy định tại Điều 47 của Bộ luật Lao động.

Trách nhiệm của doanh nghiệp khi mà phải thực hiện việc chấm dứt hợp đồng lao động khi thực hiện tái cấu trúc thì tất cả các quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động, doanh nghiệp đó phải thực hiện trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày thông qua phương án.

Ngoài ra, trong thời gian thực hiện tái cấu trúc, tiền lương, tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp thôi việc và các quyền lợi khác của người lao động sẽ phải được thực hiện, được giải quyết theo quy định của thỏa ước lao động tập thể hoặc hợp đồng lao động mà được các bên đã ký kết, phải ưu tiên thanh toán. Trên cơ sở đó thì các quyền lợi của người lao động sẽ được thực hiện.

Trong quá trình thực hiện tái cấu trúc doanh nghiệp, người lao động cũng phải thực hiện đầy đủ các trách nhiệm theo quy định. Cụ thể, người lao động cần hoàn tất các thủ tục liên quan đến xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và hoàn trả các tài sản, công cụ đã được doanh nghiệp giao trước đó (nếu có).

Nếu doanh nghiệp còn lưu giữ giấy tờ, hồ sơ bản chính của người lao động, đơn vị sử dụng lao động phải có trách nhiệm bàn giao lại đầy đủ. Việc này nhằm bảo đảm quyền lợi của các bên trong trường hợp giữa người sử dụng lao động và người lao động có việc giao nhận giấy tờ, tài liệu hoặc công cụ, phương tiện phục vụ công việc. Các bên phải hoàn trả rõ ràng, đầy đủ để không phát sinh tranh chấp.

Đại biểu tham dự buổi Đối thoại giao lưu

Bên cạnh đó, trong quá trình làm việc tại doanh nghiệp, người sử dụng lao động phải cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình công tác của người lao động khi họ có nhu cầu. Tất cả chi phí liên quan đến việc sao, cung cấp hồ sơ này đều do doanh nghiệp chi trả để bảo đảm quyền lợi chính đáng của người lao động.

Đối với trường hợp doanh nghiệp phải tái cấu trúc theo quy định tại Điều 43 của Bộ luật Lao động, các chế độ và quyền lợi của người lao động sẽ được giải quyết theo đúng quy định của pháp luật hiện hành.

Chị Nguyễn Thị Thanh Thuỷ, Hội Phụ nữ phường Cầu Giấy hỏi: Trong Hội Phụ nữ có một số chị em đang làm việc tại Công ty nhưng hàng tháng khi nhận lương không được gửi bảng kê lương chi tiết, vậy người lao động có được yêu cầu công ty cung cấp bảng kê lương chi tiết không? Chị em muốn được cấp bảng lương chi tiết được không?

Chị Nguyễn Thị Thanh Thuỷ, Hội LHPN phường Cầu Giấy hỏi

Chuyên gia Nguyễn Văn Hà: Theo quy định của Bộ Luật Lao động năm 2019, người lao động hoàn toàn có quyền yêu cầu công ty cung cấp bảng kê lương chi tiết cho mỗi lần nhận lương.

Theo luật, công ty có nghĩa vụ phải cung cấp bảng kê chi tiết này, trong đó ghi rõ các khoản lương, phụ cấp, tiền làm thêm giờ, làm việc ban đêm, và các khoản bị khấu trừ (nếu có).

Việc công ty không cung cấp bảng kê lương khi trả lương là vi phạm pháp luật. Người lao động được quyền đề nghị cung cấp bảng lương, nếu doanh nghiệp cố tình không cung cấp thì người lao động có quyền khiếu nại và doanh nghiệp sẽ bị phạt theo quy định, mức phạt khoảng 8-10 triệu đồng/lần.

Chị Nguyễn Hải Trà, Trường Tiểu học Dịch Vọng B hỏi: Nhiệm kỳ của Ban chấp hành Công đoàn nhà trường là 2023-2028. Vậy xin chuyên gia cho biết đến thời điểm này (sau Đại hội Công đoàn phường) chúng tôi có cần phải tổ chức lại Đại hội công đoàn trường không? Đề nghị chuyên gia hỗ trợ hướng dẫn thủ tục mở tài và trích nộp kinh phí công đoàn.

Trong bối cảnh đời sống vật chất, tinh thần của giáo viên và người lao động còn nhiều khó khăn, xin hỏi chuyên gia tổ chức Công đoàn có những giải pháp cụ thể nào để tăng cường phúc lợi, hỗ trợ đoàn viên (về nhà ở, chăm sóc sức khỏe, bảo hiểm, thu nhập thêm...) trong thời gian tới?

Chị Nguyễn Hải Trà, Trường Tiểu học Dịch Vọng B nêu câu hỏi

Chuyên gia Nguyễn Huy Khoa: Nhiệm kỳ Công đoàn trường 2023 – 2028, hiện mô hình sát nhập thay đổi, tích hợp các đơn vị, hoạt động của các cơ quan có sự thay đổi trong đó có tổ chức Công đoàn.

Vì vậy, trong kế hoạch của Liên đoàn Lao động Thành phố, nhiệm kỳ mới bắt đầu 2025 - 2030, tổ chức trước 15/12/2025. Bởi vậy Công đoàn trường sẽ phải tổ chức lại Đại hội công đoàn.

Chuyên gia Nguyễn Huy Khoa

Về căn cứ pháp lý mở tài khoản và trích nộp kinh phí công đoàn: Chị chia sẻ rằng việc trích nộp kinh phí công đoàn chưa thực hiện vì lý do chưa mở được tài khoản ngân hàng, trong đó ngân hàng yêu cầu phải có các giấy tờ pháp lý chủ yếu là quyết định thành lập, công nhận tư cách của công đoàn cơ sở. Với trường hợp này, Công đoàn trường học sẽ làm báo cáo với Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội để được hướng dẫn, hỗ trợ giải quyết.

Trường hợp mất/không có giấy tờ: Nếu các giấy tờ pháp lý của công đoàn cơ sở hiện tại có thể do công tác lưu trữ hoặc lý do nào đó mà không có, thì bộ phận lưu trữ của Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội chắc chắn sẽ có các văn bản đó để cung cấp lại.

Trường hợp đặc biệt: Trong trường hợp không còn, chính đơn vị (trường) sẽ thực hiện công tác công nhận, hoặc là thông qua các bộ phận lưu trữ để thực hiện phần đó.

Trong trường hợp công đoàn cơ sở gặp khó khăn về tài chính và có nguyên nhân khách quan như vậy, thì Công đoàn trường hãy báo cáo với công đoàn cấp trên (Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội) để có phương án giải quyết.

Phó Chủ tịch LĐLĐ thành phố Hà Nội Nguyễn Huy Khánh bổ sung:

Toàn bộ hồ sơ để mở tài khoản còn gặp khó khăn thì Công đoàn trường hãy liên hệ ngay về Liên đoàn Lao động Thành phố để được hỗ trợ. Thủ tục mở tài khoản chưa mở được, nên chưa có kinh phí từ trên về để Công đoàn trường hoạt động.

Ông Kiều Thanh Hùng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội nhà báo Hà Nội tặng quà đoàn viên.

Chị Lê Thị Hà, Công đoàn phường Cầu Giấy hỏi: Từ ngày 1/7, khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, một số cán bộ thuộc cấp xã, phường và cấp quận không còn giữ nguyên vị trí như trước. Tôi xin hỏi về việc bảo lưu chế độ chính sách lương, phụ cấp, cũng như phụ cấp kiêm nhiệm các chức danh cấp xã theo Công văn 16 của Ban Chỉ đạo thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Công văn đã hướng dẫn cụ thể, cán bộ được sắp xếp tiếp tục làm việc thì sẽ được giữ nguyên lương, giữ nguyên phụ cấp chức vụ, phụ cấp kiêm nhiệm và bảo lưu trong 6 tháng. Tuy nhiên, hiện nay một số cán bộ công chức, viên chức vẫn chưa được hưởng phụ cấp kiêm nhiệm.

Để đảm bảo quyền lợi cho người lao động và cán bộ công chức, viên chức khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, thì nội dung này chúng tôi cần báo cáo tới cơ quan nào?

Ví dụ như cá nhân tôi được điều động về Công đoàn phường, hưởng lương và phụ cấp từ LĐLĐ Thành phố. Các đồng chí có trao đổi rằng do tôi hưởng lương của LĐLĐ Thành phố nên sẽ không được hưởng phụ cấp kiêm nhiệm chức danh cấp xã. Tôi muốn hỏi điều này đúng hay sai với quy định tại Công văn 16?

Chị Lê Thị Hà, Công đoàn phường Cầu Giấy đặt câu hỏi với chuyên gia.

Chuyên gia Nguyễn Duy Khoa: Về chế độ chính sách áp dụng cho các đối tượng đang trong giai đoạn sáp nhập, có thay đổi đơn vị công tác hoặc vị trí việc làm: quyền lợi sẽ được thực hiện theo chế độ của chức danh công việc mà cá nhân đang đảm nhiệm. Tuy nhiên, với những trường hợp kiêm nhiệm chức danh trong hệ thống Đảng, đoàn thể thì sẽ có chế độ phụ cấp tương ứng.

Trường hợp của chị là cán bộ hưởng chế độ của LĐLĐ Thành phố, được phân công về công đoàn phường và có kiêm nhiệm thêm một số nhiệm vụ khác.

Về việc bảo lưu phụ cấp kiêm nhiệm theo Công văn 16, Công văn 16 đã quy định rất rõ ràng về chế độ bảo lưu cho các đối tượng thực hiện nhiều nhiệm vụ trong quá trình sắp xếp. Trong trường hợp đơn vị chưa áp dụng đúng thì Công văn 16 chính là căn cứ để các anh chị đề xuất thực hiện chế độ đúng quy định.

Đồng chí Nguyễn Văn Bình, Tổng biên tập Báo Lao động Thủ đô tặng quà NLĐ tham gia phần giao lưu

Trong quá trình thực hiện chính sách khi sắp xếp tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, các địa phương có thể hiểu và vận dụng khác nhau.

Do đó, khi có vướng mắc, chính Công đoàn là đầu mối tập hợp phản ánh nguyện vọng, khó khăn để đề xuất lên công đoàn cấp trên nhằm được hướng dẫn cụ thể, đảm bảo đầy đủ quyền lợi hợp pháp và chính đáng cho người lao động. Hợp pháp là thực hiện đúng quy định; còn chính đáng là xem xét những vấn đề thực tế phù hợp mà không trái pháp luật. Vai trò của cán bộ công đoàn chính là phát huy ở góc độ này.

Chị Đặng Thị Thu, Chủ tịch nghiệp đoàn mầm non Cầu Giấy hỏi: Xin chuyên gia cho tôi biết, quy định về BHXH tự nguyện tối thiểu hiện nay là bao nhiêu? và chính sách hỗ trợ đóng của Nhà nước đang được áp dụng ra sao đối với các nhóm lao động khó khăn?

Tôi có cháu sinh năm 1980 đang làm công việc tự do, hiện có nguyện vọng đóng BHXH tự nguyện thì có được không? Nếu được thì mức đóng, thời gian đóng, thủ tục như thế nào và liên hệ cơ quan nào?

Chị Đặng Thị Thu, Chủ tịch Nghiệp đoàn mầm non Cầu Giấy

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu: Về mức đóng, mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn. Hiện nay, đối với Chính phủ quy định chuẩn nghèo khu vực nông thôn là 1,5 triệu đồng, tỷ lệ đóng là 22%.

Còn mức cao nhất thì bằng 20 lần mức lương cơ sở. Bây giờ hiện nay chúng ta gọi là mức lương cơ sở, nhưng trong Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 thì đổi lại là mức tham chiếu, là 20 lần của 2.340.000 đồng (tức là khoảng 46,8 triệu đồng). Đấy là mức cao nhất và tỷ lệ đóng là 22%.

Chủ tịch Công đoàn phường Cầu Giấy Lâm Văn Thảo tặng quà NLĐ.

Đối với đối tượng tham gia tự nguyện, thì chỉ quy định là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên. Do vậy, đối tượng sinh năm 1980 tham gia bình thường. Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 cũng quy định là chỉ cần đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và đủ điều kiện về tuổi đời thì đã có thể nghỉ hưu được rồi.

Người dân có thể tham gia ngay tại cơ quan Bảo hiểm xã hội; các tổ chức hỗ trợ, phát triển người tham gia như: Bưu điện, Viettel.

Mức hỗ trợ hiện nay theo quy định của Luật BHXH 2024 thì Chính phủ sẽ hỗ trợ: 50% mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn đối với các hộ nghèo. 40% đối với các hộ cận nghèo. 30% đối với các hộ dân tộc, và 20% đối với những người lao động bình thường. Thời gian hỗ trợ tối đa không quá 10 năm.

Nhưng ngoài ra, nếu như là công dân của Thủ đô Hà Nội, thì hiện nay có Nghị quyết 13 và Nghị quyết 19 của HĐND Thành phố hỗ trợ thêm 10% nữa trên mức hộ chuẩn nghèo khu vực nông thôn.

Chị Nguyễn Thu Hằng, Tạp chí Sức khoẻ hỏi: Hiện 1 số Công ty gặp khó khăn, nợ BHXH1 thời gian dài, không chốt sổ, làm thai sản cho người lao động thì phải làm sao? Ngoài ra, người lao động đã nghỉ nhưng xin đi làm lại tại Công ty, làm ít tháng thì phát hiện người lao động mang thai thì có ảnh hưởng đến doanh nghiệp như thế nào?

Chị Nguyễn Thu Hằng, Tạp chí sức khoẻ hỏi

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu: Tôi xin trả lời ý thứ hai trước, người lao động đã nghỉ nhưng xin đi làm lại tại Công ty, làm ít tháng thì người lao động phát hiện mang thai và doanh nghiệp lo ngại câu chuyện đóng BHXH có đúng hay không, nếu thực tế thì không ảnh hưởng gì đến doanh nghiệp, người lao động. Tuy nhiên chúng tôi sẽ đưa doanh nghiệp vào đơn vị theo dõi để xem có những trường hợp phát sinh tương tự hay ko.

Với câu hỏi thứ nhất, với đơn vị chậm đóng bảo hiểm, Bộ luật Hình sự chỉ quy định về xử lý hành vi trốn đóng. Với người lao động ở trường hợp chị nói, Luật mới nhất đã đưa quy định về bồi thường liên quan song vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể. Hiện đang là giai đoạn quá độ giữa luật mới và cũ nên chị có thể kiến nghị với doanh nghiệp để xử lý, hoặc kiến nghị sang đơn vị Thanh tra Thành phố để giải quyết quyền lợi. Ở mức cao nhất thì chị có thể khởi kiện ra tòa để đảm bảo quyền lợi cho bản thân mình.

Đại biểu tham dự buổi Đối thoại, giao lưu

Chị Lê Bích Vượng, Công ty Cổ phần thương mại Cầu Giấy hỏi: Doanh nghiệp có được đơn phương điều chuyển người lao động sang công việc khác so với hợp đồng đã ký không? Nếu có, trong thời hạn bao lâu và với điều kiện gì?

Chị Lê Bích Vượng, Công ty CP Thương mại Cầu Giấy hỏi

Chuyên gia Nguyễn Văn Hà: Trước hết, liên quan đến việc doanh nghiệp có quyền đơn phương điều chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động đã ký hay không, và nếu có thì điều kiện, thời hạn như thế nào, pháp luật đã quy định rất cụ thể tại Điều 29 Bộ luật Lao động.

Về điều kiện để điều chuyển người lao động, theo Điều 29, doanh nghiệp chỉ được điều chuyển người lao động sang làm công việc khác so với hợp đồng trong những trường hợp thật sự cần thiết.

Cụ thể: Doanh nghiệp gặp khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm; hoặc cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa, khắc phục tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; Hoặc do sự cố bất khả kháng khác ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất – kinh doanh. Nghĩa là doanh nghiệp không thể tùy tiện muốn điều chuyển lúc nào cũng được, mà phải có căn cứ khách quan, chính đáng theo luật.

Thời hạn điều chuyển:

- Thời gian điều chuyển làm công việc khác không được quá 60 ngày làm việc cộng dồn trong 1 năm.

- Nếu doanh nghiệp có nhu cầu điều chuyển quá 60 ngày, thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của người lao động.

Nói cách khác, trong trường hợp bất khả kháng, doanh nghiệp có quyền điều chuyển tạm thời nhưng giới hạn tối đa là 60 ngày/năm; vượt quá mốc này thì phải được người lao động chấp thuận.

Về nghĩa vụ thông báo: Nếu trong nội quy lao động có quy định cụ thể về các trường hợp điều chuyển vì nhu cầu sản xuất - kinh doanh, thì khi thực hiện điều chuyển, doanh nghiệp phải thông báo trước cho người lao động ít nhất 3 ngày làm việc. Khi người lao động được điều chuyển sang làm công việc khác, họ sẽ được trả lương theo công việc mới.

Ví dụ: Hợp đồng lao động quy định mức lương 5 triệu đồng/tháng. Nếu tạm thời điều chuyển sang công việc mới có mức lương 6 - 7-8 triệu đồng/tháng, thì người lao động được hưởng mức lương theo công việc mới, chứ không phải mức lương theo hợp đồng ban đầu.

Chị Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Chủ tịch Công đoàn Trường Mầm non Dịch Vọng hỏi: Sau khi sáp nhập, cơ cấu tổ chức công đoàn mới có thay đổi như thế nào so với trước đây? Quyền lợi, chế độ phúc lợi cho đoàn viên sau sáp nhập có thay đổi không?

Chị Nguyễn Ánh Tuyết, Công đoàn trường Mầm non Dịch Vọng hỏi

Chuyên gia Nguyễn Duy Khoa: Trước đây, công đoàn chúng ta có 4 cấp, đó là: Tổng LĐLĐ Việt Nam là cấp công đoàn Trung ương, sau đó đến LĐLĐ cấp tỉnh và tương đương, công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở là LĐLĐ cấp quận, huyện và tương đương, và Công đoàn cơ sở.

Còn hiện nay, theo Luật số 97/2025/QH15 của Quốc hội về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, thì công đoàn chúng ta có cơ cấu tổ chức gồm có ba cấp thôi. Đó là: Tổng LĐLĐ Việt Nam là cấp ở Trung ương; LĐLĐ cấp tỉnh và tương đương; Công đoàn xã, phường.

Về chế độ chính sách dành cho cán bộ công đoàn, về cơ bản là chế độ chính sách sẽ có hai nhóm: đó là cán bộ công đoàn chuyên trách và cán bộ công đoàn không chuyên trách.

Nếu là cán bộ công đoàn chuyên trách thì quyền lợi của đối tượng cán bộ công đoàn đó được hưởng theo chế độ của cán bộ công chức Nhà nước và các quyền lợi đặc thù hoạt động của khối Đảng, đoàn thể theo các cái nhóm chế độ phụ cấp.

Còn đối với chế độ dành cho cán bộ công đoàn không chuyên trách, thì về lương là do người sử dụng lao động chi trả, còn tổ chức công đoàn thì chi trả phần phụ cấp cho cán bộ công đoàn theo quy định thôi. Các quyền lợi đối với cán bộ công đoàn thì về cơ bản là vẫn được đảm bảo như trước đây.

Về chế độ phúc lợi cho đoàn viên công đoàn, sẽ phụ thuộc vào cái đơn vị, hiệu quả hoạt động của đơn vị đó. Nếu đơn vị là khối sản xuất kinh doanh hay là các đơn vị mà có nguồn thu, thì trong phần tạo lập các quỹ phúc lợi từ phần lợi nhuận, nếu mà đơn vị hoạt động tốt, hiệu quả cao, đem lại được nhiều lợi ích thì phần trích vào quỹ phúc lợi để đảm bảo các quyền lợi cho người lao động nói chung và cán bộ công đoàn nói riêng cũng sẽ được đảm bảo tăng thêm.

Đối với những đơn vị mà có nguồn thu được cân đối phụ thuộc vào chi trả từ phía ngân sách nhà nước, thì các chế độ chính sách sẽ thực hiện theo quy định.

Chị Nguyễn Thanh Hương, Công ty Cowell Châu Á hỏi: Người nước ngoài làm việc tại công ty Nhật Bản ở Hà Nội, dự kiến tháng 6 sẽ nghỉ việc và quay trở về Nhật Bản. Trường hợp này muốn làm thủ tục hưởng BHXH 1 lần cho người nước ngoài cần những hồ sơ gì, thời gian giải quyết là bao lâu và thời gian nhận tiền trợ cấp là bao lâu.

Từ 1/7/2025 người lao động nước ngoài được tham gia tổ chức công đoàn nhưng chưa có hướng dẫn, vậy công ty nên làm thế nào?

Chị Nguyễn Thanh Hương, Công ty Cowell Châu Á hỏi

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu:

Với trường hợp bạn nói, trước khi người lao động về nước 10 ngày thì doanh nghiệp báo giảm, việc thực hiện thủ tục liên quan trong 7 ngày. Người lao động nước ngoài được giải quyết ngay lập tức, các thủ tục thực hiện như lao động Việt Nam khi hưởng BHXH 1 lần.

Chuyên gia Nguyễn Huy Khoa:

Hiện tại lao động nước ngoài có quyền gia nhập Công đoàn Việt Nam, nhưng phải có hợp đồng lao động đủ 12 tháng trở lên và họ chỉ tham gia với tư cách thành viên, là đoàn viên Công đoàn, chứ không ở vai trò lãnh đạo.

Chị Nguyễn Thị Thu Hiền, Công đoàn Trung tâm y tế phường Cầu Giấy hỏi: Hiện nay nhiều người lao động nghỉ việc hoặc chuyển công tác thường bị gián đoạn thời gian đóng BHXH, BHYT. Xin hỏi chuyên gia có cách nào để người lao động bảo lưu và nối tiếp thời gian tham gia BHXH, BHYT khi thay đổi nơi làm việc, tránh thiệt thòi về quyền lợi không?

Trong trường hợp NLĐ đi khám chữa bệnh mà không mang theo thẻ BHYT giấy, chỉ sử dụng hình ảnh thẻ trên điện thoại hoặc VssID hoặc căn cước công dân gắn chip, nếu cơ sở y tế gặp sự cố kỹ thuật (mất mạng, lỗi hệ thống) thì quy trình giải quyết để đảm bảo quyền lợi cho người lao động là gì?

Vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi về bHXH, BHYT và bảo hiểm thất nghiệp?

Chị Nguyễn Thị Thu Hiền, Công đoàn Trung tâm Y tế Cầu Giấy hỏi

Chuyên gia Dương Thị Minh Châu: Việc nghỉ việc hoặc chuyển công tác khiến thời gian đóng BHXH, BHYT bị gián đoạn không ảnh hưởng đến quyền lợi về chế độ bảo hiểm vì thời gian đóng được tính cộng dồn.

Nếu thời gian gián đoạn đóng BHYT hơn 3 tháng, bạn sẽ mất quyền lợi BHYT 5 năm liên tục và thời gian tham gia BHYT sẽ được tính lại từ đầu khi bạn đóng lại. Tuy nhiên, nếu gián đoạn không quá 3 tháng thì vẫn được tính liên tục.

Do đó, người lao động nên cân nhắc kỹ lưỡng, tìm hiểu các phương án tiếp tục đóng (như BHXH tự nguyện) hoặc bảo lưu quyền lợi để tránh bị ảnh hưởng đến các chế độ sau này.

Đại biểu dự buổi Đối thoại, giao lưu

- Hiện nay, người lao động hoàn toàn có thể sử dụng hình ảnh thẻ BHYT trên điện thoại (qua ứng dụng VssID hoặc VNeID), hoặc sử dụng căn cước công dân gắn chip để khám chữa bệnh thay cho thẻ BHYT giấy.

Khi đi khám, người lao động chỉ cần xuất trình căn cước công dân gắn chip hoặc mở ứng dụng VssID/VNeID, sau đó cho nhân viên y tế quét mã để xác nhận thông tin.

Hiện chúng tôi chỉ cấp giấy BHYT trong một số trường hợp bất khả kháng không sử dụng trên điện thoại. Khi đi khám thì phải xuất trình đẩy đủ, trong trường hợp lỗi hệ thống, có lý do bất khả kháng thì thẻ phải được xuất trình trước khi ra viện.

Chuyên gia Nguyễn Huy Khoa: Công đoàn có vai trò quan trọng trong việc chăm lo BHXH và BHYT cho người lao động thông qua tuyên truyền, phổ biến chính sách để người lao động nắm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình.

Ngoài ra, Công đoàn tham gia vào hoạt động thanh tra, kiểm tra và giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN tại các doanh nghiệp để đảm bảo người lao động được hưởng đúng, đủ, kịp thời các chế độ.

Trong trường hợp, quyền lợi của người lao động bị vi phạm như bị chiếm đóng, hoặc đóng chậm thì tổ chức Công đoàn sẽ đóng vai trò là người đại diện hợp pháp, chính đáng để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong các vấn đề về BHXH, BHYT trước các cơ quan, tổ chức. Để thực hiện việc đó thì tổ chức Công đoàn phải thường xuyên cập nhật các quy định pháp luật và nâng cao năng lực chuyên môn của mình.

Chị Trịnh Thị Hương Lê, Công ty Cổ phần NTT e-MOI hỏi: Công ty có ban hành hướng dẫn chấm công. Theo đó, thời gian linh hoạt từ 7-9h. Nếu người lao động chấm công muộn vài phút sẽ bị trừ nửa ngày công.

Trong hướng dẫn chấm công có nói là, nếu một ngày mình chỉ chấm công check-in hoặc check-out một lần duy nhất, thì lên hệ thống máy chấm công sẽ là "không công" (0 công), cho dù họ có làm việc cả ngày đi chăng nữa. Liệu tình huống như thế thì có đúng luật hay không?

Chị Trịnh Thị Hương Lê, Công ty Cổ phần NTT e-MOI hỏi.

Chuyên gia Nguyễn Văn Hà: Việc chấm công, liên quan đến thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi của người lao động đã được quy định rất rõ trong Bộ luật Lao động. Trong quá trình thực hiện, tại mỗi một doanh nghiệp sẽ quy định riêng trên cơ sở nội bộ của doanh nghiệp vì có thể theo ca kíp hoặc theo thời gian làm việc đặc thù của cơ quan đơn vị. Điều này, Bộ luật Lao động tôn trọng.

Tuy nhiên là trong một số trường hợp nhất định mà quy định thời gian chấm công, hoặc là quy định những công việc đòi hỏi chấm công không phù hợp, thì quy định đó chúng ta phải xem xét lại.

Việc đúng hay sai thì phải xem quy trình ban hành cái văn bản đó đúng hay không đúng, cụ thể như có được Ban Chấp hành công đoàn, người lao động thảo luận công khai liên quan nội dung đó, thì lúc đó mới có thể thực hiện được. Còn nếu như trong trường hợp mà bộ phận nhân sự đưa ra, lãnh đạo quyết định ngay, không phù hợp với điều kiện thực tế của doanh nghiệp thì văn bản đó sẽ không có giá trị.

Liên quan đến thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi, đặc biệt là ca kíp sẽ được phản ánh rất cụ thể, rất chi tiết trong nội quy lao động, trong Thỏa ước lao động tập thể.

Việc linh hoạt chấm công, trong một số trường hợp người lao động họ vẫn đi thực hiện nhiệm vụ. Còn về việc chậm 1, 2, 3 phút đấy là do lỗi của người lao động, theo quy định thì đương nhiên là sẽ bị xử lý. Nhưng mà xử lý theo quy định không có nghĩa rằng là người lao động chỉ chậm có 2 phút mà mất luôn cả ngày công, nửa ngày công là không đúng. Đơn vị không được làm như vậy bởi vì như thế là vi phạm.

Thời gian người lao động đến chậm, đơn vị chỉ dùng các biện pháp xử lý kỷ luật theo đúng quy định của Bộ luật Lao động, hoặc phạt hành chính, hành chính ở đây là khiển trách, nhắc nhở, phê bình hoặc là khi bình xét trong tháng, trong tuần để thưởng chứ không thể tự nghĩ ra là đi chậm 1 phút trừ cả nửa ngày lương hay cả ngày lương.

Bởi vì những cái đó liên quan đến quyền lợi chính đáng của người lao động. Để đưa ra các chế tài như vậy thì căn cứ từ nội quy, căn cứ từ các quy định trong nội bộ của doanh nghiệp, các quy định đó phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Chị Nguyễn Thị Loan, Công ty Kiên Long (Việt Nam): Ở công ty tôi do đặc thù công việc, người lao động nghỉ không hết phép năm, công ty muốn quy đổi số ngày phép thành tiền để trả cho người lao động có được không? Và có vi phạm pháp luật không?

Chị Nguyễn Thị Loan, Công ty Kiên Long Việt Nam hỏi

Chuyên gia Nguyễn Huy Khoa: Nghỉ hằng năm là quyền của người lao động theo quy định pháp luật. Khi người lao động đáp ứng điều kiện thì sẽ được hưởng chế độ nghỉ hàng năm.

Điều kiện ở đây là: Để được nghỉ trọn số ngày phép của năm, người lao động phải làm việc cho đơn vị sử dụng lao động từ đủ 12 tháng trở lên. Còn nếu chưa đủ năm thì số ngày nghỉ phép và quyền lợi được tính tương ứng với số tháng đã làm việc.

Trước đây, theo Bộ luật Lao động 2012, pháp luật quy định rằng những ngày phép chưa nghỉ hoặc chưa nghỉ hết thì được thanh toán. Tuy nhiên, Bộ luật Lao động 2019 chỉ quy định việc thanh toán tiền cho những ngày chưa nghỉ trong trường hợp người lao động không còn làm việc tại doanh nghiệp.

Ví dụ: người lao động thôi việc, nghỉ việc; trong năm có 12, 14 hoặc 16 ngày phép, họ chưa nghỉ hết thì những ngày chưa hưởng sẽ được thanh toán. Đối với người đang làm việc, nhưng chưa nghỉ hết phép, Bộ luật Lao động 2019 không quy định việc thanh toán.

Để người lao động được hưởng quyền lợi trong trường hợp pháp luật đang bỏ ngỏ, chúng ta cần có cơ sở pháp lý nội bộ. Có hai cách:

Đưa nội dung này vào Quy chế trả lương: Khi xây dựng thang – bảng lương, quy chế trả lương, Công đoàn có thể đề xuất với người sử dụng lao động đưa quy định về việc thanh toán hoặc xử lý ngày phép chưa nghỉ vào.

Đưa nội dung vào Thỏa ước lao động tập thể: Nếu quy chế trả lương chưa quy định, thì Công đoàn có thể đưa vấn đề ra đối thoại – thương lượng để bổ sung vào Thỏa ước lao động tập thể. Khi được đưa vào văn bản nội bộ, đây sẽ là cơ sở để doanh nghiệp thực hiện chính sách cho người lao động.

10h30: Bế mạc

Phát biểu bế mạc, ông Lâm Văn Thảo - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phường, Chủ tịch Công đoàn phường Cầu Giấy cho biết: Sau một thời gian làm việc nghiêm túc, trách nhiệm, dân chủ và hiệu quả, Hội nghị Đối thoại, Giao lưu trực tuyến, Truyền thông chính sách, phổ biến những điểm mới về pháp luật lao động, hảo hiểm xã hội và hoạt động Công đoàn năm 2025 do Báo Lao động Thủ đô phối hợp với Công đoàn phường Cầu Giấy tổ chức đã hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình đề ra.

Ông Lâm Văn Thảo, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phường, Chủ tịch Công đoàn phường Cầu Giấy phát biểu bế mạc.

Hội nghị hôm nay có ý nghĩa quan trọng, góp phần giúp cán bộ công đoàn, đoàn viên và người lao động hiểu rõ hơn các điểm mới trong Bộ luật Lao động, chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; đồng thời nắm chắc hơn các nội dung trọng tâm trong hoạt động Công đoàn năm 2025.

Đây cũng là diễn đàn thiết thực để lắng nghe ý kiến, kiến nghị, tâm tư, nguyện vọng của người lao động, từ đó kịp thời truyền tải đến các cấp, các ngành chức năng xem xét, giải quyết.

“Qua các tham luận và ý kiến đối thoại tại hội nghị, chúng ta đã làm rõ nhiều vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động trong tình hình mới; đồng thời xác định những nhiệm vụ trọng tâm của tổ chức Công đoàn phường Cầu Giấy trong thời gian tới, đó là tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật, nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật cho đoàn viên, người lao động.

Tăng cường đối thoại tại cơ sở, kịp thời nắm bắt tình hình, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Chủ động phối hợp với chính quyền, doanh nghiệp, các ngành chức năng trong việc thực hiện tốt các chính sách lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội và phúc lợi cho người lao động. Không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động công đoàn, hướng mạnh về cơ sở, vì quyền lợi thiết thực của đoàn viên” - ông Lâm Văn Thảo nhấn mạnh.

Nhóm PV