Trong những năm gần đây, xuất khẩu lao động đã trở thành một trong những giải pháp quan trọng giúp giải quyết việc làm, cải thiện thu nhập và nâng cao chất lượng sống cho người dân, đặc biệt là nhóm lao động nghèo và yếu thế. Tuy nhiên, chi phí xuất cảnh vẫn là rào cản lớn đối với người lao động có thu nhập thấp. Dù nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài rất cao, nhưng các chi phí ban đầu như đào tạo nghề, học ngoại ngữ, khám sức khỏe, làm hộ chiếu, visa, mua vé máy bay… thường vượt quá khả năng tài chính của nhiều gia đình. Không ít người đành từ bỏ cơ hội thay đổi cuộc đời, dù đã đáp ứng đầy đủ điều kiện về sức khỏe và trình độ.

Ảnh minh họa.

Nhằm tháo gỡ nút thắt này, dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) đã đề xuất mở rộng chính sách tín dụng đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Thay vì chỉ giới hạn trong 5 nhóm đối tượng như quy định hiện hành.

Theo khoản 2 Điều 10 Dự thảo, hai nhóm chính được hưởng mức lãi suất thấp hơn là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo, và người dân tộc Kinh thuộc hộ nghèo đang sinh sống tại địa bàn đặc biệt khó khăn.

Ngoài hai nhóm này, dự thảo trao thêm thẩm quyền cho chính quyền địa phương. Cụ thể, khoản 4 Điều 10 quy định: Nếu nguồn vốn cho vay là từ ngân sách địa phương ủy thác, thì Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có thể quyết định mở rộng danh sách đối tượng được vay vốn ưu đãi, căn cứ vào điều kiện thực tế.

Điều này tạo ra cơ chế linh hoạt, giúp chính sách phù hợp hơn với từng địa bàn và từng nhóm dân cư dễ bị tổn thương, chẳng hạn như người có đất bị thu hồi, lao động nữ đơn thân, người sau cai nghiện hay thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự.

Tuy không mặc định nằm trong nhóm được vay vốn ưu đãi, nhưng những lao động thuộc các nhóm này vẫn được hưởng một số chính sách hỗ trợ khác khi đi làm việc ở nước ngoài.

Khoản 1 Điều 15 của dự thảo nêu rõ các đối tượng như người dân tộc thiểu số, hộ nghèo, hộ cận nghèo, người có đất bị thu hồi, thanh niên sau nghĩa vụ quân sự hoặc tình nguyện viên sẽ được hỗ trợ các chi phí cần thiết trước khi xuất cảnh, bao gồm đào tạo định hướng, bồi dưỡng kỹ năng nghề, học ngoại ngữ và một số khoản chi phí khác.

Theo dự thảo Luật, người lao động muốn vay vốn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng phải đáp ứng ba điều kiện chính: Có năng lực hành vi dân sự; có hợp đồng hợp pháp với doanh nghiệp hoặc tổ chức được cấp phép đưa người lao động ra nước ngoài làm việc; và có tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật, tương tự như các khoản vay tín dụng thông thường.

Khoản 1 và 2 điều 15 của dự thảo cũng quy định rõ một số trường hợp người lao động sẽ được hỗ trợ chi phí trước khi xuất cảnh. Các chế độ hỗ trợ bao gồm: đào tạo định hướng, nâng cao kỹ năng nghề và ngoại ngữ phù hợp với yêu cầu của quốc gia tiếp nhận lao động, cùng một số chi phí khác liên quan đến việc chuẩn bị cho việc đi làm việc ở nước ngoài.

Theo thống kê của Bộ Nội vụ, trong giai đoạn 2022–2023, đã có hơn 16.000 lượt người lao động được vay vốn đi làm việc ở nước ngoài. Khảo sát tại nhiều địa phương cũng cho thấy nhu cầu tiếp cận vốn vay ưu đãi rất lớn. Nhiều người bày tỏ mong muốn được vay với lãi suất thấp để có cơ hội ra nước ngoài làm việc, cải thiện cuộc sống và hỗ trợ gia đình.

T.An (t/h)