Theo báo cáo triển vọng đầu tư năm 2023 của Công ty Cổ phần Chứng khoán Phú Hưng (PHS), trong 11 tháng năm 2022, trung bình mỗi tháng Việt Nam phải chi hơn 2 tỷ USD để nhập khẩu nguyên liệu, bao gồm: Bông, xơ sợi dệt, vải các loại, nguyên phụ liệu cho các ngành dệt, may, da, giày; trong đó phần lớn là nhập khẩu từ thị trường Trung Quốc.

Ngành dệt may Việt Nam mạnh khâu may gia công xuất khẩu; yếu và thiếu tập trung ở khâu dệt nhuộm, công nghiệp sản xuất các sản phẩm phụ trợ. Khó khăn về nguyên liệu khiến ngành dệt may vẫn trong vòng luẩn quẩn nhập bông về xe sợi, sau đó bán sợi rồi lại nhập vải.

Hiện nay, vải sản xuất trong nước chỉ đáp ứng được gần 50% nhu cầu, khiến mỗi năm Việt Nam phải nhập khẩu hơn 10 tỷ USD vải các loại, điều này đang ảnh hưởng đến tính bền vững của ngành dệt may.

(Ảnh minh họa: Hiệp hội Dệt May Việt Nam)

Sau nỗ lực phục hồi mạnh mẽ trong 8 tháng đầu năm 2022, tình hình xuất khẩu ngành dệt may Việt Nam đã bắt đầu ghi nhận sự kém khả quan hơn. Lũy kế 10 tháng năm 2022, tổng kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm của ngành dệt may đạt 37,9 tỷ USD, tuy nhiên tốc độ tăng đã chậm lại rõ rệt.

Tình hình xuất khẩu dệt may chững lại vào 6 tháng cuối năm 2022 là do nhóm ngành hàng hóa tiêu dùng không thiết yếu, chịu ảnh hưởng trực tiếp từ lạm phát; cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine khiến giá nguyên, nhiên phụ liệu tăng cao liên tục; chính sách “Zero Covid” của Trung Quốc khi Việt Nam đang nhập khẩu trên 40% nguyên phụ liệu từ thị trường này và yêu cầu khắt khe từ phía các quốc gia nhập khẩu về cam kết phát triển bền vững.

Theo PHS, trong bối cảnh lạm phát tăng cao, chi phí năng lượng cao và sự cắt giảm chuỗi cung ứng toàn cầu, World Bank và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đều dự đoán nền kinh tế toàn cầu đang tăng trưởng chậm lại. Tương tự như vậy, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) dự báo rằng tốc độ tăng trưởng thương mại hàng hóa thế giới sẽ giảm xuống 3,5% vào năm 2022 và giảm xuống chỉ còn 1% vào năm 2023.

“Chúng tôi cho rằng thị trường dệt may sẽ gặp khó khăn đến hết quý II/2023, các doanh nghiệp trong ngành phải đối diện với tình hình khó đoán định của thị trường. Lạm phát và nguy cơ suy thoái kinh tế tại nhiều quốc gia châu Âu, Mỹ khiến người tiêu dùng trở nên thận trọng hơn trong việc chi tiêu các mặt hàng không thiết yếu,... Các doanh nghiệp không chỉ gặp khó khăn về số lượng đơn hàng mà đơn giá hàng dệt may cũng bị giảm xuống tới 20% - 30%”, PHS dự báo.

Trước đó, giữa tháng 12/2022, Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) tổ chức Hội nghị tổng kết với chủ đề “Vượt qua thách thức – Phát triển bền vững và hướng tới tương lai”. Tại đây, ông Lê Tiến Trường - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) cũng đưa ra dự báo năm 2023 ngành dệt may Việt Nam sẽ xấu hơn năm 2022. Nếu suy thoái kinh tế thế giới thì năm 2024 còn xấu hơn 2023. Ngược lại, không suy thoái kinh tế thì năm 2023 và 2024 sẽ có tín hiệu tốt lên nhưng đến năm 2025 mới bằng năm 2021.

Theo ông Lê Tiến Trường, dệt may là ngành có chu kỳ sản xuất ngắn, nhu cầu rất nhạy với thu nhập và việc làm trên thế giới nên không thể có một dự báo dài hạn cho cả năm, trong điều kiện kinh tế bất định như hiện nay.

Cũng tại hội nghị, nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, năm 2023 và những năm tiếp theo còn đối mặt với nhiều thử thách, giải pháp đối với doanh nghiệp dệt may là cơ cấu lại hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu; kiểm soát rủi ro dòng tiền, lãi suất, tỷ giá, chuỗi cung ứng.

Theo báo cáo của VITAS, trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu gặp nhiều khó khăn, ngành dệt may năm 2022 dự kiến đạt 44 tỷ USD, tăng 8,8% so với năm 2021. Trong đó, Hoa Kỳ là thị trường đạt giá trị xuất khẩu lớn nhất với hơn 18 tỷ USD, Hàn Quốc là 4,2 tỷ USD, Nhật Bản là 3,9 tỷ USD, Trung Quốc là gần 3,9 tỷ USD,…

Năm 2023, ngành dệt may đưa ra hai kịch bản tăng trưởng xuất khẩu, kịch bản tích cực có thể đạt kim ngạch 47-48 tỷ USD với kỳ vọng thị trường hồi phục vào nửa cuối năm sau. Kịch bản kém tích cực hơn, dự kiến tăng trưởng xuất khẩu dệt may khoảng 45-46 tỷ USD.

Để đạt được mục tiêu năm 2023, VITAS đưa ra một số giả pháp cụ thể gồm: Kêu gọi đầu tư vào chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu, giải quyết phần cung thiếu hụt; xây dựng giải pháp phát triển bán hàng FOB, ODM, OBM; xây dựng giải pháp phát triển đầu tư công nghệ tự động hóa, quản trị số, tạo môi trường sản xuất kinh doanh minh bạch, bắt kịp xu thế toàn cầu; đẩy mạnh mục tiêu giải pháp chương trình đầu tư mở rộng, đầu tư chiều sâu đi đôi với bảo vệ môi trường, xanh hóa ngành dệt may Việt Nam; thúc đẩy giải pháp đào tạo nguồn lực có chất lượng, bắt kịp xu thế đòi hỏi của toàn ngành, của từng doanh nghiệp.