Theo nội dung nghị quyết, từ năm 2025, Việt Nam sẽ giảm số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh từ 63 hiện nay xuống còn 34, bao gồm 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương. Trong đó, 19 tỉnh và 4 thành phố mới sẽ được hình thành từ việc hợp nhất các đơn vị hiện có. Đây là cuộc cải tổ hành chính lớn chưa từng có kể từ thời kỳ đầu đổi mới, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chiến lược phát triển không gian hành chính - kinh tế của đất nước.

Biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025.

Một trong những điểm nổi bật của phương án sắp xếp là việc hợp nhất nhiều tỉnh miền núi phía Bắc. Cụ thể, tỉnh mới mang tên Tuyên Quang sẽ được thành lập từ việc sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang hiện nay, với tổng diện tích hơn 13.795 km2 và dân số gần 1,87 triệu người. Tỉnh Lào Cai mới sẽ bao gồm cả tỉnh Yên Bái và Lào Cai hiện tại, với diện tích hơn 13.256 km2, dân số xấp xỉ 1,78 triệu người. Thái Nguyên cũng sẽ được mở rộng khi hợp nhất với tỉnh Bắc Kạn, trở thành tỉnh có dân số gần 1,8 triệu người và diện tích hơn 8.375 km2.

Tại vùng đồng bằng sông Hồng, nhiều tỉnh có quy mô nhỏ được sáp nhập để tăng tính kết nối và hiệu quả điều hành. Tỉnh Phú Thọ mới sẽ bao gồm ba tỉnh Vĩnh Phúc, Hòa Bình và Phú Thọ, với tổng dân số trên 4 triệu người. Bắc Ninh và Bắc Giang được hợp nhất thành một tỉnh mới mang tên Bắc Ninh, có dân số gần 3,62 triệu người. Trong khi đó, hai tỉnh Thái Bình và Hưng Yên sẽ trở thành tỉnh Hưng Yên mới, với diện tích hơn 2.500 km2 và dân số hơn 3,5 triệu người.

Đáng chú ý, hai thành phố trực thuộc Trung ương là Hải Phòng và Đà Nẵng sẽ được mở rộng đáng kể. Hải Phòng sẽ bao gồm cả tỉnh Hải Dương, trở thành một trung tâm công nghiệp - cảng biển quan trọng ở phía Bắc với dân số hơn 4,66 triệu người. Đà Nẵng sẽ hợp nhất với tỉnh Quảng Nam, nâng diện tích lên gần 11.860 km2 và dân số trên 3 triệu người. Thành phố Hồ Chí Minh – đầu tàu kinh tế của cả nước – cũng sẽ được mở rộng quy mô khi hợp nhất thêm hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Thành phố sau sáp nhập sẽ có diện tích 6.772 km2, dân số vượt mốc 14 triệu người.

Tại khu vực Tây Nguyên và duyên hải Nam Trung Bộ, nhiều địa phương có mật độ dân cư thấp và điều kiện tự nhiên tương đồng cũng được hợp nhất. Tỉnh Quảng Ngãi mới sẽ bao gồm cả tỉnh Kon Tum, tỉnh Gia Lai mới hợp nhất Gia Lai và Bình Định. Tỉnh Khánh Hòa mở rộng gồm cả Ninh Thuận, trong khi Lâm Đồng sẽ hợp nhất thêm Đắk Nông và Bình Thuận. Đắk Lắk – trung tâm của Tây Nguyên – sẽ bao gồm cả tỉnh Phú Yên ven biển.

Ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, quá trình sắp xếp cũng diễn ra mạnh mẽ. Thành phố Cần Thơ sẽ bao gồm cả hai tỉnh lân cận là Sóc Trăng và Hậu Giang, với tổng dân số gần 4,2 triệu người. Tỉnh Vĩnh Long mới sẽ bao gồm Trà Vinh, Bến Tre và Vĩnh Long. Tỉnh Đồng Tháp hợp nhất cùng Tiền Giang, trong khi Cà Mau mở rộng địa giới hành chính với Bạc Liêu. Đặc biệt, tỉnh An Giang mới sẽ có quy mô gần 5 triệu người khi sáp nhập với tỉnh Kiên Giang – tỉnh có diện tích lớn nhất vùng hiện nay.

Theo Nghị quyết, chính quyền hiện hành ở các địa phương sẽ tiếp tục hoạt động cho đến ngày 1/7/2025. Sau thời điểm này, chính quyền tại các đơn vị hành chính mới sẽ được tổ chức và đi vào hoạt động chính thức. Chính phủ được giao trách nhiệm tổ chức thực hiện nghị quyết, đồng thời bảo đảm việc chuyển đổi, sắp xếp tổ chức bộ máy, biên chế, cán bộ, công chức, viên chức một cách hợp lý, không gây xáo trộn lớn tới đời sống nhân dân và hoạt động sản xuất kinh doanh.

Ngoài ra, Chính phủ cũng có nhiệm vụ xác định chính xác ranh giới và diện tích của các đơn vị hành chính mới trên bản đồ và thực địa. Trong trường hợp phát hiện có sai số hoặc cần điều chỉnh thông tin, Chính phủ được quyền cập nhật và công bố lại số liệu mà không phải trình lại Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội sẽ giám sát chặt chẽ quá trình triển khai nghị quyết, bảo đảm các tiêu chí về hiệu quả, tiết kiệm, đồng thuận xã hội và giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong quá trình tái cơ cấu hành chính quy mô lớn này.

Việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh được xem là một bước đi chiến lược trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy cải cách hành chính toàn diện, hướng tới chính quyền số, tăng hiệu quả quản lý nhà nước và đón đầu các xu hướng phát triển mới về đô thị hóa, kết nối vùng và phân bổ lại nguồn lực quốc gia.

P.T