Khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của ngành trung tâm dữ liệu. Theo Structure Research, thị trường colocation (dịch vụ thuê chỗ đặt máy chủ) tại châu Á - Thái Bình Dương đang bùng nổ với tốc độ tăng trưởng 13,3% mỗi 5 năm, dự kiến đạt 19.069MW công suất công nghệ thông tin vào năm 2028, gấp gần 2 lần so với năm 2023.

Ông Thomas Rooney từ Savills Hà Nội cho biết, sự bùng nổ này do quá trình số hóa, áp dụng điện toán đám mây, mạng 5G, IoT, các yêu cầu lưu trữ dữ liệu địa phương và sự xuất hiện của AI. Các tập đoàn công nghệ lớn như AWS, Microsoft, và Google đã tích cực thuê và phát triển các trung tâm dữ liệu hyperscale, chiếm 60% công suất toàn cầu.

Ngoài ra, lãi suất vay cao và việc theo đuổi lợi nhuận đã khiến trung tâm dữ liệu trở thành tài sản thay thế hấp dẫn cho các nhà đầu tư. Trong quý 1/2024, các thương vụ mua lại trung tâm dữ liệu tại châu Á - Thái Bình Dương đạt 1,7 tỷ USD, tăng 81% so với quý trước và 325% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, việc đảm bảo quỹ đất và nguồn điện ổn định là thách thức lớn. Các trung tâm dữ liệu lớn gây áp lực lên lưới điện địa phương, đồng thời yêu cầu sử dụng năng lượng tái tạo và giảm thiểu dấu chân carbon. Điều này làm tăng chi phí đầu tư ban đầu, biểu giá điện, và chi phí vận hành, dẫn đến nhiều thương vụ hợp tác giữa các nhà đầu tư và nhà vận hành trung tâm dữ liệu để mở rộng nhanh chóng.

Ví dụ, GDS đã huy động 587 triệu USD thông qua chuyển nhượng cổ phần, và KKR cam kết đầu tư 800 triệu USD để mua lại 20% cổ phần trong doanh nghiệp trung tâm dữ liệu của Singtel.

Một trung tâm dữ liệu của FTP Telecom. (Ảnh: FPT)

Tại Việt Nam lĩnh vực này đang phát triển nhanh chóng trong khu vực, với giá trị thị trường dự báo sẽ tăng lên 1,04 tỷ USD vào năm 2028, từ mức 561 triệu USD vào năm 2022, đạt tỷ lệ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) là 10,7%.

Ông Thomas Rooney phân tích: “Việt Nam có 33 trung tâm dữ liệu với tổng số 48 nhà cung cấp dịch vụ và ước tính công suất khoảng 80MW tính đến quý 1/2024. Các khu vực phía Bắc và phía Nam chiếm 94% nguồn cung trung tâm dữ liệu hiện có, khu vực miền Trung chỉ chiếm 6%. Trong đó, các trung tâm chính nằm ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, lần lượt có 16 và 13 cơ sở đã được thiết lập. Do đó, nhu cầu về đất công nghiệp để xây dựng các trung tâm dữ liệu đang tăng lên tại các khu vực đô thị như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh”.

Nhằm khuyến khích sự phát triển của trung tâm dữ liệu tại Việt Nam, Chính phủ đang tăng tốc trong quá trình chuyển đổi số, với các sáng kiến nhằm định hướng đất nước trở thành một trung tâm số quan trọng trong khu vực. Chương trình Chuyển đổi số do Chính phủ hậu thuẫn đặt mục tiêu chuyển đổi 50% doanh nghiệp sang nền tảng số vào năm 2025. Kết nối 5G của Việt Nam cũng hỗ trợ triển khai các trung tâm dữ liệu biên và cung cấp kết nối đến người dùng cuối cùng với độ trễ thấp hơn.

“Việc phát triển các trung tâm dữ liệu cần có sự đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng, từ việc đảm bảo nguồn cung điện ổn định đến việc xây dựng các cơ sở vật chất hiện đại. Điều này góp phần đẩy giá đất và chi phí thuê bất động sản công nghiệp tại các khu vực phía Bắc và phía Nam lên cao, đồng thời tạo ra cơ hội đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư bất động sản và các nhà phát triển hạ tầng”, chuyên gia Savills nói thêm.

Hiện nay, cảnh quan trung tâm dữ liệu ở Việt Nam chủ yếu do một số công ty viễn thông địa phương chi phối, bao gồm Viettel IDC, VNPT, CMC Telecom, FTP Telecom và VNG Cloud. Trong khi đó, các nhà khai thác nước ngoài như GDS, Telehouse và NTT, thường tham gia thị trường thông qua các liên doanh, chiếm một phần nhỏ hơn nhiều trong thị trường.

Tuy nhiên, Savills đã chứng kiến sự gia tăng nhu cầu tìm kiếm địa điểm đặt trung tâm dữ liệu từ các nhà vận hành nước ngoài. Ví dụ, Amazon Web Services đã công bố ra mắt các trung tâm dữ liệu biên tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 8/2022. Gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc, Alibaba, cũng đã công bố kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu của riêng mình để tuân thủ các quy định địa phương về việc lưu trữ dữ liệu trong nước. Mặc dù các chi tiết cụ thể như chi phí và thời gian vẫn chưa được tiết lộ, công ty dự kiến sẽ đầu tư hơn 1 tỷ USD vào dự án này, thể hiện sự tin tưởng của họ vào thị trường Việt Nam.

Hiện nay, các công ty nước ngoài cần phải ký kết thỏa thuận thương mại với một công ty viễn thông Việt Nam để cung cấp dịch vụ trung tâm dữ liệu trong nước. Tuy nhiên, tình hình này có thể sớm thay đổi. Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam gần đây đã đề xuất Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Viễn thông năm 2023, sẽ cho phép đầu tư trực tiếp từ nước ngoài và sở hữu 100% của nước ngoài trong việc cung cấp dịch vụ trung tâm dữ liệu, dịch vụ OTT (dịch vụ truyền thông trực tiếp qua internet) và điện toán đám mây. Luật Viễn thông 2023 sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, và các nhà hoạch định chính sách dự kiến Dự thảo Nghị định sẽ được hoàn thiện và ban hành cùng ngày.

Trước bối cảnh này, ông Thomas Rooney nhấn mạnh: “Savills kỳ vọng một lượng vốn đáng kể sẽ được đổ vào thị trường Việt Nam khi các chính sách và quy định liên quan được làm rõ hơn”.