Dự thảo quy định đối tượng chịu phí sử dụng đường bộ là ô tô (xe ô tô, xe đầu kéo và các loại xe tương tự) đã đăng ký, kiểm định để lưu hành. Đồng thời, quy định một số trường hợp xe không chịu phí sử dụng đường bộ do: bị hủy hoại, bị tịch thu, bị tai nạn không thể sử dụng tiếp sau sửa chữa; xe không sử dụng đường bộ trong thời gian dài trên 30 ngày (trong đó, có xe kinh doanh vận tải của doanh nghiệp kinh doanh vận tải tạm dừng lưu hành liên tục 30 ngày trờ lên).

Theo VCCI, Dự thảo Nghị định đã cho phép chủ phương tiện nộp phí sử dụng đường bộ trên đầu phương tiện theo năm (hoặc theo tháng đối với doanh nghiệp vận tải có chi phí lớn), thay vì chỉ được phép nộp theo chu kỳ đăng kiểm. Tuy nhiên, Dự thảo vẫn quy định hình thức thu phí duy nhất là chủ phương tiện phải đến đơn vị đăng kiểm để nộp tiền và được cấp Tem nộp phí sử dụng đường bộ.

Hình thức này gây tốn kém thời gian, chi phí cho chủ phương tiện (đặc biệt là các doanh nghiệp có nhu cầu nộp phí theo năm hoặc theo tháng), cũng như tốn kém chi phí hành thu tại các trung tâm đăng kiểm (chi phí nhân sự thu, đếm, trả tiền thừa, xuất biên lai, hoá đơn, chi phí sử dụng tiền mặt và nguy cơ sai sót, nhầm lẫn).

Ảnh minh họa. (Ảnh: VGP)

Hiện nay, Chính phủ đang rất nỗ lực thúc đẩy chuyển đổi số trong khu vực công, trong đó có vấn đề thanh toán điện tử đối với các khoản thu nộp ngân sách và dịch vụ hành chính công. Quyết định số 1813/QĐ-TTg ngày 28/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021- 2025 đã nêu rõ cần đẩy mạnh thanh toán điện tử trong khu vực chính phủ, dịch vụ hành chính công.

Theo quyết định này, cần đẩy mạnh thanh toán điện tử và cung cấp dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4; tăng cường kết nối giữa các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, trung gian thanh toán với Cổng dịch vụ công Quốc gia, Hệ thống một cửa điện tử của các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan, đơn vị liên quan nhằm đơn giản hóa thủ tục và tạo điều kiện thanh toán điện tử đối với các khoản phí, lệ phí, thanh toán hóa đơn điện, nước, học phí, viện phí...

Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung thêm các hình thức thu phí sử dụng đường bộ không dùng tiền mặt, bên cạnh hình thức thu phí tại các đơn vị đăng kiểm như hiện nay nhằm tạo thêm sự lựa chọn thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp.

Theo VCCI, Cục Đăng kiểm có thể mở cổng thanh toán trực tuyến, cho phép người dân và doanh nghiệp tra cứu và nộp phí sử dụng đường bộ qua cổng này mà không cần phải đến các đơn vị đăng kiểm.

Sau khi chủ phương tiện đã nộp phí, Cổng thanh toán gửi mẫu Tem nộp phí sử dụng đường bộ cho chủ phương tiện qua email. Chủ phương tiện tự in và dán tem lên phương tiện của mình. Trên mỗi tem có mã QR để xác thực khi cần thiết. Lực lượng Cảnh sát giao thông khi dừng phương tiện để kiểm tra có thể quét mã QR, đối chiếu với cơ sở dữ liệu để xem tem đó là thật hay giả. Đồng thời, bổ sung quy định xử phạt thật nặng trường hợp sử dụng tem giả vào Nghị định xử phạt vi phạm hành chính.

“Theo báo cáo của Cơ quan soạn thảo, hiện nay chi phí hành thu đối với phí sử dụng đường bộ mỗi năm khoảng hơn 120 tỷ đồng và sẽ tiếp tục tăng trong các năm tiếp theo. Hệ thống thu phí trực tuyến như trên có thể giúp tiết kiệm một phần chi phí này. Quan trọng hơn, cơ chế này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại và tăng sự lựa chọn cho người dân và doanh nghiệp”, VCCI cho biết.

Mức thu phí áp dụng cho ô tô (trừ xe ô tô của lực lượng công an, quốc phòng) chia làm 08 nhóm theo tải trọng và ghế ngồi của xe: từ 130.000 đồng/tháng đến 1.430.000 đồng/tháng. Xe ô tô của lực lượng công an, quốc phòng chia làm 02 nhóm: xe ô tô con mức 1.000.000 đồng/năm; xe tải, xe khách: 1.500.000 đồng/năm.

Xe ô tô của lực lượng công an, quốc phòng do Bộ Công an, Bộ Quốc phòng nộp phí cho toàn bộ xe ô tô mình quản lý 01 lần/năm. Các xe ô tô còn lại nộp theo: chu kỳ đăng kiểm; theo năm dương lịch; theo tháng đối với trường hợp doanh nghiệp có số phí phải nộp từ 30 triệu đồng trở lên.

Theo Tờ trình của Bộ Tài chính, tiền phí đường bộ thu được hàng năm khoảng 9.000 tỷ đồng, nộp ngân sách Nhà nước và dành toàn bộ cho hoạt động bảo trì đường bộ. Ngoài số tiền phí thu được, hằng năm, ngân sách Nhà nước cấp thêm khoảng 3.000 tỷ đồng cho hoạt động duy tu, bảo trì hệ thống đường bộ do Nhà nước quản lý.