Có được điều chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động? Hà Nội: Kiểm tra công tác tổ chức cán bộ tại các cơ sở giáo dục công lập

Ký hợp đồng những công việc đòi hỏi hàm lượng tri thức cao

Kể từ 1/7, Nghị định 173/2025/NĐ-CP tạo hành lang pháp lý để các bộ, ngành, địa phương, kể cả cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài mời nhân lực bên ngoài khu vực công tham gia thực hiện nhiệm vụ chuyên môn.

Hai hình thức được chấp thuận là hợp đồng lao động và hợp đồng dịch vụ; cả hai đều chỉ phát sinh khi biên chế hiện hữu hoặc nguồn nhân lực nội bộ không bảo đảm tiến độ công việc.

Danh mục công việc được phép thuê ngoài trải rộng trên nhiều lĩnh vực đòi hỏi hàm lượng tri thức cao.

Cụ thể, cơ quan nhà nước có thể ký hợp đồng để xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, nghiên cứu và đề xuất cơ chế, chính sách; lập quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, địa phương; thiết kế, triển khai các dự án chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo và bảo mật hệ thống thông tin; tích hợp, đồng bộ cơ sở dữ liệu quốc gia và khai thác phân tích dữ liệu lớn phục vụ điều hành kinh tế - xã hội.

Nhiều nhiệm vụ công sẽ được thuê ngoài nhờ hợp đồng chuyên gia
Ảnh minh hoạ.

Nghị định cũng mở hướng thuê chuyên gia cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình dịch vụ công trực tuyến, đồng thời cho phép huy động lực lượng ngoài biên chế để lập, thẩm định, giám sát các dự án đầu tư công, ODA hoặc PPP, cũng như xây dựng chiến lược truyền thông, đối ngoại số và triển khai các đề án khoa học - công nghệ có thời hạn rõ ràng.

Ưu tiên nhà khoa học đầu ngành, doanh nhân tiêu biểu

Đối tượng ký kết không giới hạn ở cán bộ đã nghỉ hưu mà ưu tiên chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành, luật sư, doanh nhân tiêu biểu, nhà quản trị doanh nghiệp hoặc bất kỳ cá nhân nào chứng minh được năng lực và kinh nghiệm phù hợp với nhiệm vụ.

Quy trình tuyển chọn do cơ quan quản lý cán bộ, công chức thẩm định để bảo đảm năng lực, uy tín và thành tích của ứng viên.

Nghị định ấn định trần thời gian tương ứng với từng loại hợp đồng: tối đa 24 tháng đối với hợp đồng lao động và 36 tháng đối với hợp đồng dịch vụ. Chi phí trả lương, thù lao được lấy từ dự toán ngân sách, quỹ nghiên cứu khoa học hoặc nguồn hợp pháp khác đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Điều khoản "không làm biến động biên chế" được lặp lại nhiều lần nhằm nhấn mạnh đây là giải pháp bổ sung nhân lực tạm thời chứ không thay thế tuyển dụng công chức.

Trước khi ký, cơ quan sử dụng phải công khai nhu cầu, bản mô tả công việc, tiêu chuẩn lựa chọn và dự toán kinh phí; trong quá trình thực hiện phải bảo đảm quyền, nghĩa vụ, chế độ bảo hiểm và phúc lợi tương đương vị trí công chức tương ứng, nếu quy định có liên quan.

Hết năm công tác, thủ trưởng đơn vị có trách nhiệm báo cáo Bộ Nội vụ và cơ quan quản lý cán bộ về hiệu quả hợp đồng, tình hình sử dụng ngân sách và đề xuất điều chỉnh danh mục công việc hoặc định mức chi cho giai đoạn tiếp theo.

Giới chuyên môn nhận định quy định mới giúp khu vực hành chính nhà nước tiếp cận nhanh hơn với "chất xám" xã hội, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính và quản trị dữ liệu lớn đang đòi hỏi nguồn nhân lực chuyên sâu vượt quá khả năng cung ứng của biên chế truyền thống.

Theo Bộ Nội vụ, hiện nay, nhiều nước trên thế giới áp dụng mô hình sử dụng linh hoạt nguồn nhân lực trong khu vực công, trong đó có cơ chế hợp đồng ngoài công vụ đối với một số vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ. Tại nước ta, trong thực tế, nhiều cơ quan nhà nước phát sinh nhu cầu tuyển dụng người để thực hiện một số công việc có tính chất thời vụ, chuyên môn đặc thù hoặc không thường xuyên, như: Dịch vụ công nghệ thông tin, chuyển đổi số, làm các công việc tại bộ phận một cửa… Vì thế, việc ký hợp đồng lao động ngắn hạn đối với những công việc này giúp giảm áp lực biên chế và tạo sự linh hoạt trong vận hành bộ máy (có thể chấm dứt hợp đồng ngay khi thực hiện xong nhiệm vụ).

Thực tiễn hiện nay cho thấy, một số công việc yêu cầu kỹ năng chuyên môn cao (ví dụ như xây dựng pháp luật, thi hành pháp luật, quản trị kinh tế, công nghệ thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu, phân tích dữ liệu…) mà đội ngũ công chức hiện tại chưa đáp ứng tốt. Nếu thuê chuyên gia, hợp đồng lao động ngoài công chức sẽ giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc; phù hợp với biên chế được giao và định mức chi ngân sách thường xuyên.