Doanh nghiệp phải chú ý thị trường nội địa, đa dạng hóa xuất khẩu

Theo các chuyên gia, thị trường nội địa không chỉ là “phao cứu sinh” trong bối cảnh thế giới nhiều biến động mà còn là động lực tăng trưởng bền vững, giúp doanh nghiệp giảm phụ thuộc vào thị trường bên ngoài. Bài học từ đại dịch Covid-19, xung đột Nga - Ukraine và căng thẳng thương mại toàn cầu cho thấy nội lực thị trường trong nước đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sản xuất, tiêu dùng và tăng trưởng.

Diễn đàn cũng ghi nhận nhiều ý kiến cho rằng, để khai thác hiệu quả thị trường nội địa, các doanh nghiệp cần nâng cao nặng lực cạnh tranh, cải tiến chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, đồng thời phối hợp với hệ thống phân phối, logistics, thương mại điện tử để đưa hàng hóa đến gần hơn với người tiêu dùng trong nước.

Ban chủ toạ điều phối phiên thảo luận tại diễn đàn.

Về thị trường, ông Lư Nguyễn Xuân Vũ, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Xuân Nguyên tại TP.HCM khuyến nghị doanh nghiệp trong nước cần chuyển hướng sang khai thác thị trường nội địa với các sản phẩm phù hợp, cạnh tranh và thay thế nhập khẩu.

Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM Phạm Bình An chỉ ra thực trạng: Việt Nam xuất siêu sang Mỹ nhưng nhập siêu từ Trung Quốc. Trong 4 tháng đầu năm 2025, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam (kim ngạch xuất khẩu 43,4 tỷ USD) nhưng Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam với 53,2 tỷ USD.

Chênh lệch cán cân thương mại lớn với Mỹ dễ gây áp lực chính trị và thương mại lên Việt Nam, ông An cho biết. Vì thế, doanh nghiệp trong nước phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia 17 FTA (hiệp định thương mại tự do) quốc tế, trong đó 15 FTA đang hoạt động.

Bối cảnh này mở ra cửa ngõ đến hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Nhưng để tận dụng được các lợi thế này, doanh nghiệp cần chiến lược bài bản hơn về logistics, thương hiệu, chỉ dẫn địa lý, và chuyển đổi số. Trong đó, cần đẩy mạnh khai thác thị trường ngách tại Đông Nam Á, châu Phi và Trung Đông.

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, phát biểu tại diễn đàn.

Ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM cũng khuyến nghị doanh nghiệp trong nước tìm cách phát huy các FTA. “Chúng ta thực sự chưa tận dụng hết các lợi thế này”, ông Vũ nhấn mạnh, đồng thời cho biết ông mong cộng đồng doanh nghiệp trong nước tiếp tục phát huy các lợi thế từ các hiệp định này và tham mưu trở lại cho Nhà nước để có thể có chính sách tốt hơn.

Ngoài ra, Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM khẳng định thị trường trong nước với 100 triệu người tiêu dùng có vai trò rất quan trọng. Tại TP.HCM trong những năm qua, doanh nghiệp thành phố đã thực hiện chiến lược này khá bài bản với nhiều sản phẩm cung ứng ra thị trường, chiếm tỷ trọng nhất định trên thị trường nội địa.

Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM cũng khẳng định quá trình sáp nhập TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (đã khởi động) chắc chắn tạo thêm cơ hội cho doanh nghiệp TP.HCM nhờ không gian phát triển mở rộng hơn cho doanh nghiệp. Ông Vũ cho biết TP.HCM mới sẽ tiếp tục phát huy vai trò là trung tâm phát triển trong nhiều lĩnh vực; Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sáp nhập, hợp nhất với TP.HCM sẽ giúp tạo thêm sức mạnh mới trong công nghệ, phát triển công nghiệp và nông nghiệp, cảng biển, logistics, du lịch…

Doanh nghiệp phải tăng cường khả năng cạnh tranh

Tăng cường sức cạnh tranh của bản thân từng doanh nghiệp cũng là một giải pháp được nêu ra tại diễn đàn vì sẽ giúp doanh nghiệp tồn tại tốt hơn trong cơn bão thuế quan Mỹ và căng thẳng thương mại trên thế giới. Trong đó, các biện pháp cụ thể để tăng sức cạnh tranh doanh nghiệp gồm đầu tư vào cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, và xây dựng chuỗi giá trị bền vững và tối ưu chi phí vận hành.

Ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ TP.HCM.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực nhấn mạnh: “Doanh nghiệp phải tự lực trong hoạt động để tồn tại và phát triển. Nhà nước chỉ tạo ra môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động. Sẽ không thể bứt phá nếu bản thân doanh nghiệp không tự nâng cao sức cạnh tranh”.

Tăng cường hợp tác liên kết ngành cũng là biện pháp cho doanh nghiệp trong tình hình hiện nay. Thay vì đơn lẻ chống đỡ trên thị trường, các doanh nghiệp cần chủ động liên kết với nhau để chia sẻ nguồn lực, hỗ trợ logistics, tài chính và tìm kiếm thêm các đối tác quốc tế, theo các chuyên gia.

Đại diện các doanh nghiệp lại nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thành lập các liên minh ngành nghề, như “Liên minh xuất khẩu trực tuyến Việt Nam”, nhằm kết nối các đơn vị từ sản xuất, logistics, thanh toán đến tiếp thị quốc tế, để tối ưu hóa toàn bộ chuỗi giá trị trong bối cảnh thương mại điện tử xuyên biên giới đang phát triển mạnh.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch HUBA chia sẻ: “Thị trường hiện tại không có chỗ dành cho trì trệ hay bảo thủ. Muốn tồn tại và vươn ra thế giới, doanh nghiệp Việt Nam cần thay đổi tư duy, làm chủ công nghệ, tăng tính minh bạch và liên kết cùng nhau để phát triển bền vững”.

Để giữ vững “sân nhà” và nâng cao năng lực cạnh tranh, các doanh nghiệp nội địa cần tăng tốc đổi mới công nghệ, đầu tư chất lượng sản phẩm và mở rộng kênh phân phối hiện đại, đồng thời tận dụng sức mạnh tiêu dùng nội địa để tạo đà phát triển bền vững.