Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Xuân Trường

Nhiều doanh nghiệp và lãnh đạo địa phương cho rằng cơ hội tăng trưởng và dư địa xuất khẩu gạo của Việt Nam sắp tới là rất lớn, đặc biệt là lợi thế về giá cả đang rất tốt.

Thông tin từ Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho thấy, kim ngạch xuất khẩu gạo Việt Nam trong quý 1 đạt hơn 1,8 triệu tấn với trị giá 981 triệu USD, tăng 23,4% về lượng và tăng 34,3% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2022. Giá gạo xuất khẩu bình quân đạt 529 USD/tấn, tăng 8,8% so với mức bình quân cùng kỳ năm trước.

Theo đó, châu Á vẫn là thị trường số 1 của gạo Việt Nam xuất khẩu, tiếp đến là châu Phi, châu Âu và các thị trường truyền thống vốn có sự tăng trưởng tốt như Trung Quốc, Indonesia, Philippines.

Gạo trắng dẫn đầu với 53,7% tổng lượng xuất khẩu, tiếp đến là gạo thơm, gạo nếp, gạo tấm.

Phát biểu tại hội nghị, ông Trần Quốc Toản, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết dù tình hình kinh tế thế giới biến động, phức tạp nhưng gạo Việt Nam xuất khẩu quý 1 năm 2023 thắng lợi lớn với nhiều con số tươi sáng.

"Giá gạo xuất khẩu của ta tiếp tục giữ đà tăng trưởng, nhiều thời điểm giá gạo xuất khẩu 5% tấm đứng đầu thế giới, cao hơn giá gạo cùng chủng loại của Thái Lan, Ấn Độ. Điều đó cho thấy tiềm năng mở rộng thị trường, gia tăng thị phần gạo chất lượng cao của Việt Nam là rất lớn", ông Toản nhấn mạnh.

Bàn về những nhóm giải pháp sắp tới nhằm tận dụng cơ hội và duy trì tốc độ tăng trưởng gạo Việt Nam xuất khẩu, đa số các doanh nghiệp, địa phương bày tỏ cần có sự ổn định vùng trồng và thống nhất trong chính sách.

Cụ thể, ông Huỳnh Văn Khỏe, giám đốc Công ty Đại Dương Xanh, đơn vị có 15 năm làm gạo nói rằng thời gian qua doanh nghiệp của ông không đủ gạo chất lượng để bán cho nhu cầu khách hàng. Mỗi năm công ty xuất khẩu mấy chục ngàn tấn gạo. Muốn bán gạo sang châu Âu, châu Mỹ, nhưng tất cả doanh nghiệp đều đang thiếu gạo.

“Khó lớn nhất không phải thị trường xuất khẩu, mà là vùng trồng cần quy hoạch lại, phải đi từ giống, phát triển vùng nguyên liệu sản xuất căn cơ để có thương hiệu, để đáp ứng nguồn cung chất lượng. Nhu cầu thế giới phải cần gạo Việt Nam xuất khẩu, và ta bán ra với giá mong đợi", ông Khỏe nói.

Còn lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Long An đề cập việc xuất khẩu gạo qua Lào Cai hiện đang rất khó, phía Bộ cần làm việc lại với Trung Quốc để tìm phương án tháo gỡ. Nghị định định số 103/2020/NĐ-CP của Chính phủ về gạo xuất khẩu đi châu Âu cũng khó trong việc xác nhận vùng trồng.

Lãnh đạo Sở Công Thương các địa phương kiến nghị cần có sự ổn định vùng trồng và duy trỳ sản lượng gạo chất lượng xuất khẩu.

"Có thể phân cấp về địa phương để tạo thuận lợi việc xác nhận vùng trồng, đồng thời danh mục gạo thơm theo nghị định 103 cần rà soát lại để xuất khẩu thị trường châu Âu vì chỉ có 9 loại thôi, chưa phù hợp tình hình hiện nay…", đại diện Sở Công Thương tỉnh Long An nói.