Khi sương mù còn giăng trên dốc núi, chị Gia Thị Nính (40 tuổi) ở bản Lốc Há, xã Nhi Sơn đã gùi theo chiếc sọt lớn, bước đều trên con đường đất đỏ quanh co để hái đào. Với đôi tay khéo léo và ánh mắt chan chứa niềm vui, chị chọn từng trái đào căng mọng, ửng hồng như má người con gái Mông độ tuổi xuân thì. Đó không chỉ là những trái ngọt của đất trời, mà là trái ngọt của hi vọng và đổi đời.

“Ngày trước đào mọc dại, quả rụng chẳng ai để ý. Nay thương lái lên tận bản thu mua, người dân mới nhận ra cây đào cũng có thể nuôi sống cả gia đình,” chị Nính chia sẻ, giọng đong đầy tự hào.

Sáng nào chị Gia Thị Nính cũng hái được khoảng 20kg, bán với giá từ 25.000 - 30.000 đồng/kg

Gia đình chị hiện có khoảng 2.000 gốc đào, được trồng từ năm 2011. Dự kiến vụ thu hoạch năm nay sẽ đạt 7 tạ quả, mang lại thu nhập hơn 20 triệu đồng. Ngoài việc bán cho thương lái, chị còn bày bán dọc quốc lộ 15C - con đường huyết mạch nối vùng biên giới Mường Lát với đồng bằng Thanh Hóa.

Anh Thao Lâu Pó - chồng chị Nính phụ chị thu hoạch đào vui vẻ cho biết: Khu vườn 2ha của gia đình, ngoài đào còn có mận cơm, vải thiều, cam Vinh, bưởi... Cứ thế, sau mùa đào là đến mùa mận, mùa vải. Năm nay, gia đình anh Pó và chị Nính là một trong 19 hộ thoát nghèo của xã.

Theo anh Pó, điều đặc biệt là đào ở Mường Lát chủ yếu mọc tự nhiên hoặc được trồng xen trong nương rẫy, hoàn toàn không dùng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật. “Cây chịu khắc nghiệt rất tốt, không phải chăm nhiều, nhưng quả lại ngọt, hơi chua nhẹ, ăn mát và thơm, nhiều người rất thích”, anh nói.

“Ngày xưa trồng sắn, làm cả năm cũng chỉ mong đủ gạo ăn. Giờ mỗi năm thu hơn 200 triệu đồng từ vườn cây, mình thấy ở trên núi cũng có thể sống tốt nếu biết chọn cây trồng phù hợp”, anh Pó chia sẻ thêm.

Mỗi năm gia đình anh Thao Lâu Pó thu nhập hàng trăm triệu đồng từ 2ha cây ăn quả.

Không chỉ riêng gia đình chị Nính, nhiều hộ dân xã Nhi Sơn cũng đang đổi đời nhờ đào. Theo ông Lê Hữu Nghị, Chủ tịch UBND xã Nhi Sơn, hiện toàn xã có hơn 300 hộ trồng đào, với diện tích trên 32ha, sản lượng mỗi năm đạt gần 80 tấn, doanh thu hơn 2,4 tỷ đồng. So với cây ngô, cây sắn, thu nhập từ cây đào gấp đôi, lại bền vững và ít rủi ro.

“Cây đào giờ không còn là cây rừng, mà đã là cây chủ lực của địa phương. Người dân yêu quý và chăm chút nó như cái nghiệp đổi đời”, ông Nghị nói.

Không dừng lại ở việc bán quả, nhiều hộ dân còn bắt đầu trồng đào thế, ghép mắt, tạo dáng để bán dịp Tết. Chính quyền xã cũng đang xúc tiến xây dựng thương hiệu “Đào Nhi sơn”, hướng đến tiêu chuẩn VietGAP và xúc tiến thương mại điện tử để sản phẩm vươn xa hơn.

Những trái đào chín trái vụ tại xã Nhi Sơn, huyện Mường Lát.

Câu chuyện của những người dân Nhi Sơn là minh chứng sống động cho một chân lý giản dị: Chỉ cần có hướng đi đúng và một chút cơ hội thì ngay cả nơi đất đá cằn cỗi cũng có thể sinh ra trái ngọt đổi đời.

Trái đào nơi vùng cao không chỉ mang vị ngọt của núi rừng, mà còn mang theo cả mồ hôi, nghị lực và khát vọng vươn lên của những con người từng quanh năm sống trong thiếu thốn. Giờ đây, thứ quả từng bị lãng quên ấy đã góp phần dựng nên một mùa xuân mới - mùa xuân ấm no trên đỉnh núi mù sương.